Borsada işlem gören fonlar, BYF‘ler veya ETF’ler, dünyada son yirmi yılın en sıcak yatırım trendlerinden biridir. ETF’ler, yalnızca üç yıl önce 3 trilyon dolar olan varlıkları 2020’de yaklaşık 4.8 trilyon dolara çıkardı. ETF’ler, yatırımcıların yalnızca bir fonda birden çok varlık satın almalarına izin verir ve hisse senedi gibi bir borsada işlem görürler. Popülerdirler çünkü yatırımcıların ihtiyaçlarını karşılarlar ve genellikle düşük maliyetlidirler.
ETF Nedir & Nasıl Çalışır?
ETF’ler, genellikle tek türden çeşitli menkul kıymetlere sahip olan bir fon türüdür. Örneğin, bir hisse senedi ETF’i hisse senedi tutarken, bir tahvil ETF’i tahvil tutar. ETF’nin bir hissesi, alıcılara fondaki tüm hisse senetleri veya tahvillerin mülkiyetini verir. Örneğin, bir ETF 100 hisseye sahipse, fonun sahibi olanlar bu 100 hisse senedinin her birinde – çok küçük bir hisseye – sahip olacaktır. Yurt dışı ETF’lerinin ülkemizdeki karşılığı ise Borsa Yatırım Fonları (BYF)‘dir.
Örneğin: A Hissesi $1000, B Hissesi $500 ve C Hissesi $200 olsun. $180 dolarla yatırım yapmak isteyen bir yatırımcı hem çeşitlendirme hemde alım gücü olarak bu 3 hissedende IBKR üzerinden almak istesin. Her birinden birer tane alan bir ETF’in piyasa değeri $1000+$500+$200=$1700 olur. Bunu ETF yöneticileri 10 paya bölüp ABC ETF’ini $1700/100=$170 dolar olacak şekilde listeleyebilir. Bu yatırımcı profesyonel yöneticilerin şeçmiş olduğu ABC ETF’ini IBKR‘den alarak hem detaylı araştırma yapmaktan kaçınmış olur, hem portföyünü çeşitlendirmiş olur, hemde likid olarak hisse senedi sahipleriyle aynı haklara (bedelsiz sermaye artışı, temettü vb) sahip olur.
IBKR sizi arayıp bir ürünlerine ikna etmez, reklam yapmaz ya da kampanya sunmaz. Eğer böyle bir telefon alıyorsanız muhtemelen sahte siteye üye oldunuz ve dolandırılıyorsunuzdur. Lütfen girdiğiniz site/platform/uygulamaların doğruluğunu sorgulayın. ŞikayetVar sitesi sahte ibkr site mağdurları ile dolu. Siz de onlardan olmayın.
ETF’ler çoğunlukla pasif bir şekilde yönetilir, yani fon genellikle önceden belirlenmiş belirli bir yatırım endeksine dayalı olarak sabit sayıda menkul kıymet tutar. Buna karşılık, birçok yatırım fonu aktif olarak yönetilir ve profesyonel yatırımcılar yükselecek ve düşecek yatırımları seçmeye çalışır.
Örneğin, Standard & Poor’s 500 endeksi belki de dünyanın en iyi bilinen endeksidir ve birçok ETF’nin temelini oluşturur. Diğer popüler endeksler arasında Dow Jones Industrial Average ve Nasdaq Composite endeksi yer alır. Bu fonlara dayalı ETF’ler -bunlara endeks fonları denir- sadece endekste ne varsa satın alın ve tutun ve aktif ticaret kararları vermeyin. En İyi S&P 500 ETF’i: IVV, SPY, VOO karşılaştırmalı yazıma göz atabilirsiniz.
ETF’ler, yalnızca piyasa kapandıktan sonra işlem gören Türkiye’deki gibi yatırım fonlarının aksine, gün boyunca bir borsada işlem görür. Yani fonların aksine bir hisse senedi kadar likid varlıklardır, trade edilebilir.
Bütün bu faydalar için ETF’ler, yatırımcılar tarafından fonun yönetimi için ödenen ücret olan bir gider oranı talep eder. ETF’lerin ortaya çıkışı, hem yatırım fonlarının hem de ETF’lerin gider oranlarının, ucuz pasif yönetilen ETF’lerin popüler hale gelmesiyle zaman içinde büyük ölçüde düşmesine neden oldu. Bir ETF’in gider oranı yıllık kar üzerinden %0,1 altı ise düşük demektir. Bu ülkemizde de aktif kullanılan fonlara göre bile çok düşüktür. Ülkemizdeki fonlar genellikle yıllık %2-3 arası gider komisyonu istenmekte. Bir EFT’e göre oldukça pahalı. Fakat bunlar hisse senedi fonu. Tam olarak ETF eşleniği ise Borsa Yatırım Fonları (BYF)‘dir. Henüz emekleme aşamasında olduğundan pek bilinmese de siz Finansal Yazar okuyucuları için sorun değil, yazdığım yazıma göz atarak önde olabilirsiniz.
Başlıca ETF Türleri
ETF’ler, yatırımcıların ihtiyaçlarını karşılayan çeşitli araçlardır. ETF’ler piyasayı sektörlere, yatırım temalarına, değerlemeye ve yatırımcıların önemsediği diğer tüm özelliklere bölebilir.
İşte en popüler ETF kategorilerinden bazıları ve içerdikleri:
- Değer hisse senetleri – Kazançlarına veya varlıklarına göre ucuz görünen hisse senetleri .
- Temettü hisseleri – Temettü ödeyen veya güçlü bir ödeme kaydı olan hisse senetleri .
- Endüstri – Tüketim malları gibi belirli bir sektördeki şirketlerden alınan menkul kıymetler.
- Ana endeksler – S&P 500 veya Nasdaq 100 gibi büyük bir endekse dayalı hisse senetleri.
- Ülke – Belirli bir ülkeye önemli derecede maruz kalan hisse senetleri.
- Şirket büyüklüğü – Genellikle küçük, orta veya büyük olmak üzere belirli bir büyüklükteki kendi şirketleri.
- Tahviller – Güvenlik, süre ve ihraççı dahil olmak üzere herhangi bir sayıda özelliğe göre dilimlenmiş tahviller.
- Emtia – Fiziksel emtialara (örneğin altın) veya onun üreticilerine yatırım yapar.
- Ters – Varlıkların fiyatı düştüğünde yükselen fonlar, yatırımcıların menkul kıymetlerin düşüşünden kar etmelerini sağlar.
Fon yöneticileri, yatırımcıların nihai ürünü satın almakla ilgileneceklerini düşünürlerse, piyasayı hemen hemen her türlü özelliğe ayırabilirler. Bu harika değilde ne? Düşünsenize gelecekte vegan etlerin yaygınlaşacağını düşünüyorsanız vegan et ve et üreticilerine ve bunların yan kollarına yatırım yapmak için tematik ETF’lerden faydalanabilirsin.
ETF’lerin Avantajları
ETF’ler, yatırımcılara özellikle yatırım seçimi, kolaylık ve masraf açısından bir takım önemli avantajlar sunmaktadır. Ancak ETF’ler, yatırımcıların yatırım evrenini “dilimlemelerine ve zar atmalarına” ve belirli yatırım “temaları” veya sektörlerine maruz kalmalarına izin verdikleri için de değerlidir.
- Yatırım seçimi: ETF’ler, yatırımcılara yeni yatırım seçenekleri sunar çünkü fon olarak yeni menkul kıymetler yaratırlar. Bir ETF ile, her hisse senedinden küçük bir parça satın almak yerine, doğrudan borsada bir S&P 500 endeks fonuna yatırım yapabilirsiniz .
- Çeşitlendirme: ETF’ler, yatırımcıların çeşitlendirme gibi hedeflere kolayca ulaşmalarına da olanak tanır . Bir fon, bir endüstride veya tüm pazarda anında çeşitlendirme sağlayabilir. Yatırımcılar, sahip olmak istedikleri her sektörü hedefleyen birden fazla fonu kolayca satın alabilirler.
- Düşük maliyet: ETF’ler de nispeten ucuz olabilir ve zamanla sadece daha ucuz hale geldiler. Yatırım Şirketi Enstitüsü’ne göre, bir hisse senedi ETF’sinin ağırlıklı ortalama gider oranı 2020’de yüzde 0.18 idi ve sayı son on yılda düşüyor. Sadece yüzde 0.13’lük bir gider oranıyla tahvil ETF’leri için daha da ucuzdu. Yatırımcılar, S&P 500’e dayalı olanlar gibi en büyük ETF’leri bundan bile daha ucuza bulabilirler. Örneğin SPDR S&P 500 Index Trust, yüzde 0,1’den daha az maliyetlidir.
- Odaklanmış yatırımlar: ETF’ler, yatırımcıların belirli sektörlere veya yatırım temalarına maruz kalmalarına izin verdikleri için de popülerdir. Örneğin, ETF’ler yüksek getirili hisse senetlerine veya değerli fiyatlı hisse senetlerine odaklanabilir. Örneğin, biyoteknoloji stoklarını veya Brezilya veya Hindistan’a maruz kalan şirketleri hedefleyebilirler .
- Vergi açısından daha verimli: ETF’ler, yatırımcılar için vergi yükümlülüklerini daha düşük tutarak, sermaye kazançlarının yalnızca minimum dağıtımını yapacak şekilde yapılandırılmıştır.
ETF’lerin Dezavantajları
ETF’lerin birkaç dezavantajı olsa da, bilinmesi gereken bazı hususlar vardır .
- Aşırı değerli olabilir: ETF’ler, bireysel varlıklarından daha yüksek bir net varlık değerinde ticaret yapabilir. Yani, yatırımcılar ETF için gerçekte sahip olduğundan daha fazlasını ödeyebilirler. Bununla birlikte, bu durum sık sık olmaz ve yayılma nadiren geniştir, ancak olabilir. Buna karşılık, yatırım fonları her zaman net varlık değerinden işlem görür.
- Reklamı yapılan kadar odaklı değil: ETF’ler her zaman iddia ettikleri hedeflenen maruz kalma seviyesini sunmazlar. Örneğin, bazı ETF’ler belirli ülkelere maruz kalma sağlar ve bu alanda yerleşik şirketlere sahip olurlar. Sorun şu ki, çoğu zaman fonun çoğunu oluşturan büyük şirketler, satışlarının büyük bir kısmını hedeflenen alanın dışından kazanıyor. Örneğin, İngiltere’ye odaklanmış bir teşhir sağlayan bir ETF hayal edin ve bunu yapmak için diğer birçok şirket arasında, alkollü içki üreticisi Diageo gibi İngiliz merkezli bir şirkette hisseye sahip. Ancak Diageo, satışlarının büyük bir yüzdesini ülke dışından da kazanıyor. Bu nedenle, bir ETF, fonun adı ve iddia edilen hedefi göz önüne alındığında, inandığınızdan çok belirli bir nişe odaklanabilir. Bu nedenle, gerçekte neye sahip olduğunuzu anlamak için genellikle bir fonun varlıklarına bakmanız gerekir.
ETF’ler Yeni Başlayanlar İçin İyi Mi?
ETF’ler, yatırımcılara birçok değerli araç ve özellik sundukları için popülerdir ve bu özellikle yeni başlayan yatırımcılar için iyidir.
- Düşük minimum yatırım: ETF’lerin minimumları genellikle sadece bir hissenin maliyetidir ve çok azdan belki birkaç yüz dolara kadar değişebilir. Bunu, birkaç bin dolara kadar çıkabilen bir yatırım fonu için minimum başlangıç yatırımıyla karşılaştırın. Ve bazı brokerler , hisselerin küçük bir kısmını satın almanıza bile izin verir, böylece başlamak için tam bir hisseye bile ihtiyacınız olmaz.
- Genellikle komisyonsuz: Bunun da ötesinde, birçok komisyoncu komisyon olmadan ETF ticareti yapmanıza izin verir. Schwab ve Fidelity dikkate değer örneklerdir, ancak Robinhood ayrıca platformundaki tüm ETF’leri işlem ücreti olmadan sunar. Böylece oyuna çok düşük bir maliyetle girebilirsiniz.
- Tematik: ETF’ler, yatırımcıların , hakkında fazla bir şey bilmeseler bile, belirli bir yatırım temasını kolayca satın almalarını sağlar . Bir biyoteknoloji uzmanı değilseniz, odaklanmış bir biyoteknoloji ETF’si size endüstriyi tanıtacaktır, böylece hangi şirketlerin kazanan olduğunu seçmek zorunda kalmazsınız.
- Çeşitlendirme: ETF’ler ayrıca anında çeşitlendirme sunar. Bir fon satın alabilir ve pazarın bir alanına odaklanmış belirli bir şirketler grubuna sahip olabilirsiniz, hatta tüm pazara sahip olabilirsiniz. Her iki durumda da, çeşitlendirme ve bununla birlikte gelen risk azaltma elde edersiniz.
- Piyasaya sahip olun: Son olarak, ETF’ler ayrıca S&P 500 gibi popüler endekslere sahip olmanıza izin vererek “piyasaya sahip olmanızı” ve zaman içinde yıllık ortalama yüzde 10 olan piyasa getirisini elde etmenizi sağlar. Yatırımcılar için böyle bir ETF satın almak ve çok az yatırım çalışmasıyla piyasa ortalamasının keyfini çıkarmak inanılmaz derecede kolaydır.
ETF’ler İyi Bir Yatırım Mı?
Bir ETF’nin performansı tamamen yatırım yaptığı hisse senetlerine, tahvillere ve diğer varlıklara bağlıdır. Fonun yatırımları artarsa, ETF de yükselecektir. Yatırımlarının değeri düşerse, ETF’nin fiyatı da düşecektir. Kısacası, ETF’nin performansı, tüm varlıklarının ağırlıklı ortalamasıdır. Bu nedenle, tüm ETF’ler eşit yaratılmamıştır ve ETF’nizin neye yatırıldığını bilmek önemlidir.
Ancak bir ETF’nin yapısı, büyük ölçüde düşük maliyetleri nedeniyle yatırımcılar için iyi bir kurulumdur.
ETF’ler düşük gider oranlarına sahip olma eğilimindedir – en ucuz fonlar, yatırılan her 10.000 ABD Doları için yalnızca birkaç dolara mal olur. Bunun nedeni, büyük ölçüde, pasif yatırımlar olmalarıdır; yani, en iyi holdingler için piyasayı aktif olarak araştırmak için yüksek fiyatlı yatırım yöneticilerine ödeme yapmak yerine, neye sahip olduklarını belirlemek için önceden ayarlanmış endeksleri kullanırlar. Pasif bir ETF’nin amacı, onu yenmek değil, takip ettiği endeksin performansını izlemektir.
Ek olarak, ETF’ler size yukarıda listelenen tüm faydaları da sağlar: düşük yatırım minimumları, çeşitlendirme, odaklanmış veya tematik bir yatırım ve çok çeşitli fonlar.
Bir ETF Nasıl İncelenmeli
Size kendi kullandığım yardımcı araçlardan bahsedeceğim. Oldukça işe yarar ve detaylılar. Hepimizin ilgi alanı ekonomi veya şirketler olmak zorunda değil. Sadece beğendiğimiz alana yatırım yapmak isteyebiliriz. Mesela bir gamer ekran kartı ve komponent üreticilerine, z kuşağı genç kullandığı online hizmet ve servislere, boomer ise düzenli temettü ödeyen large-cap’lere yatırım yapmak isteyebilir. O halde profesyonellerin hazırladığı ETF’lere yatırım yapmada bir sorun göremiyorum. O halde temel ekonomi bilgisi ile nasıl ETF seçilir derseniz, işte bazı yararlı kaynaklar:
Etfdb & Trackinsight
Ücretsiz olarak faydalanabileceğiniz belkide en faydalı ETF databaseler. Dilerseniz coğrafya, tip, tema ve ihraççılarına göre ETF’leri listeleyebilir, kendi tercihleriniz doğrultusunda gider oranı, fiyat kazanç oranı, piyasa değer ve piyasa hacmine göre sınıflandırabilir, hisse ağırlıklarını inceleyebilir ve eleyerek bir kaçı ile ETF portföyü bile oluşturabilirsiniz. Seçtiğiniz ETF’leri karşılaştırabilir, ETF’lerin orjinal ihraççı yatırım sayfalarına gidebilirsiniz.
Mesela;
- %50 S&P500 endexi
- %30 altın ve altın üreticileri-dağıtıcıları
- %10 large-cap
- %5 yeşil enerji
- %5 pil teknolojileri
olarak 5 ETF’ten oluşan ve binlerce hisse içeren bir portföy kurabilirsiniz.
Ya da yüksek gider oranına sahip, aktif yönetilen bir çığır açıcı teknolojiler ETF’i veya Bogleheads Yatırım Felsefesi ile tüm marketi içeren aşırı düşük giderli bir pasif ETF’te alabilirsiniz.
ETF Research Center
Etfrc sitesindeki fon örtüşmesi bölümünden iki ETF’i karşılaştırarak portföy çeşitlendirmesinde hata yapıp yapmadığınızı kontrol edebilirsiniz. %75’den fazla örtüşme varsa ayrı ayrı ETF’lere ayrı ayrı gider ödemeye gerçekten gerek varmı veya buna değer mi sorularına cevap bulabilirsiniz. İki farklı ETF’in sektörel ağırlıklarını da görebilirsiniz.
Roic.ai
Burası daha bilgili ve detay sevenlere. Temamızı belirledik, gider oranlarına, performansına ve hisse ağırlıklarına göre sınıflandırıp eledik. Şimdi geldi fonldaki hisselerin temel olarak analizine. Gerçekten doğru hisseler içeren bir ETF mi seçtik. İşte bir hissede size temel analiz için gerekli olan neredeyse her veriyi tek sayfada gösteren bir araç. Benim vazgeçilmez araçlarımdan bir tanesi, üstelik ücretsiz.
CheaperThanGuru
Yine ben çok detay sevmiyorum, sevdiğim temalara, profesyonellerce yönetilen ETF’lerde paramı değerlendirmek istiyorum ama aldığım ETF’lerdeki ağırlığı fazla olan hisselere hangi büyük yatırımcılar yatırım yapmış olduğunu bilmek istiyorum ya da sevdiğim ve güvendiğim X yatırımcısı ile aynı şirketlere ağırlık vermek istiyorum diyenlere ücretsiz bir site/araç daha.
Sonuç olarak
ETF’lerin son birkaç on yılda inanılmaz derecede popüler olduğu kanıtlanmıştır ve bu popülerliğin devam etmesi muhtemeldir. En popüler yatırım stratejilerinden biri efsanevi yatırımcı Warren Buffett tarafından tavsiye edilmiş.
Sadece bir S&P500 Endeks fonu satın al ve önümüzdeki 50 yıl üzerinde otur. – Warren Buffett
ETF yatırımı yapmak için IBKR‘li ol ve dolar bazlı getirilerde yatırım yap, dolar bazlı temettü kazan.
