Günümüzde yatırım yapmak isteyen bireyler için birçok farklı seçenek bulunmaktadır. Bu seçenekler arasında risk ve getiri profili açısından önemli farklılıklar bulunmaktadır. Ancak, borsa yatırım fonları (BYF), yatırımcılara hem kolaylık hem de çeşitlilik sunan popüler bir seçenek haline gelmiştir.
BYF, birçok farklı yatırımcının portföy çeşitlendirmesi yapmak ve borsada işlem yapmak için tercih ettiği bir finansal araçtır. Ancak, BYF’nin tam olarak ne olduğunu ve nasıl çalıştığını anlamak için öncelikle borsa yatırım fonlarının tanımını yapmak gerekir. Yurt dışı borsa yatırımı yapanların sıkça duyduğu ETF‘ler ile benzerdir. Ancak ülkemizde kullanımı yaygın olmadığından pek bilinmemektedir.
Borsa Yatırım Fonları
Genellikle borsa endekslerine dayalı olarak işlem gören ve yatırımcılara bu endekslerdeki şirketlerin hisse senetlerine dolaylı olarak yatırım yapma imkanı sağlayan fonlardır. Yani, bir BYF, içerisinde bulundurduğu hisse senetleri, tahviller, emtialar ve diğer varlıklar aracılığıyla bir endekse ya da sektöre yatırım yapar. Yerel ETF olarak tanımlanan bu araçları gelin birlikte inceleyelim.
BYF’lerin çekici kılan özelliklerinden biri, portföy çeşitlendirmesi sağlamalarıdır. Tek bir BYF, yatırımcıya birçok farklı şirketin hisselerine yatırım yapma imkanı sunar. Bu, yatırımcının riskini dağıtarak tek bir şirketin performansına bağımlı olma riskini azaltır.
Hisse Senedinden Farkı
Klasik hisse senedi yatırım fonundan farklıdır, BYF’lerin likiditesi yüksektir. Yani, BYF hisseleri borsalarda kolayca alınıp satılabilir, bu da yatırımcıların ihtiyaç duyduklarında kolayca paralarını gün içi/seans içi normal hisseler gibi nakde çevirebilmelerini sağlar. Endeksi hisse gibi alıp satabilirsiniz.
Borsa yatırım fonlarının bir diğer avantajı ise profesyonel bir fon yöneticisi tarafından yönetilmesidir. Bu, yatırımcıların finansal piyasalardaki hareketlere karşı daha az duyarlı olmalarını sağlar, çünkü profesyonel yöneticiler piyasa koşullarını değerlendirir ve en uygun yatırım kararlarını almaya çalışır. Buradan anlayacağınız BİST-30 BYF’si aslında BİST-30 değildir, onu takip eden endekstir ve genellikle ≈%99 eşleşir.
Örneğin BİST’te işlem gören Türkiye’nin önde gelen 20 halka açık şirketinin hisse senetlerine aynı anda yatırım yapmanızı sağlayan DJİST* BYF’sinin portföy ağırlıklandırması:
*DJİST=Dow Jones Turkey Titans 20 Index
Ancak, BYF’lerin de bazı dezavantajları vardır. Örneğin, yönetim ücretleri ve işlem komisyonları gibi maliyetler hisse senedine göre ek bulunur, yatırımcıların getirisini azaltabilir. Örnekteki BYF’nin yıllık maliyeti %0.73 gibi küçük bir sayı. Ayrıca, BYF’lerin performansı, içerdikleri varlıkların performansına bağlı olacaktır, bu da piyasa koşullarına bağımlı bir yatırım aracı olduğunu gösterir. Portföydeki hisse ağırlıkları önemli.
Tabiki sadece hisse senedi olmak zorunda değil. Tıpkı Amerika borsalarındaki ETF’ler gibi emtia, dünya hisseleri, devlet borçlanma araçları vb yatırım araçları da içerebilir.
Türkiye’deki BYF’ler
Ülkemizde 2 portföy yönetim şirketinin yönettiği toplam 13 borsa yatırım fonu bulunmaktadır. Amerika ETF’lerine göre henüz ülkemiz bu konuda da emekleme döneminde. Bunlar:
- QNB Finans Portföy Dow Jones İst. 20 (HSY) BYF
- QNB Finans Portföy Altın BYF
- QNB Finans Portföy A.B.D. Dolar Yab. BYF
- QNB Finans Portföy Gümüş BYF
- Ziraat Port. BIST Bank. Dışı L.10 End. H.S. Yğ. BYF
- Ziraat Port. BIST Likit Bank. End.His.Sen. Yğ. BYF
- Ziraat Port. BIST 30 End. His. Sen. Yoğun BYF
- Ziraat Portföy Altın Katılım BYF
- Ziraat Port. BIST 30 Eşit A. End. His.Sen.Yoğun BYF
- Ziraat Port. Risk Eşit B.Dışı 20 End. His.Sen.Y.BYF
- Ziraat Port. Yıldız P. Lik. Tem. End. His.Sen.Y.BYF
- Ziraat Portföy Katılım 30 Endeksi His.Sen.Y.BYF
- Ziraat Portföy Katılım30 Eşit Ağr. En. His.Sn.Y.BYF
Sonuç olarak, borsa yatırım fonları, yatırımcılar için çeşitlilik ve likidite sağlayan popüler bir yatırım aracıdır. Ancak, her yatırım aracında olduğu gibi, BYF’lerin de avantajları ve dezavantajları vardır. Yatırımcılar, kendi yatırım hedeflerine, risk toleranslarına ve piyasa beklentilerine uygun olan yatırım araçlarını seçerken dikkatli olmalı ve gerektiğinde uzmanlardan destek almalıdır.
