Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması: AB’nin karbon kaçaklarını önlemek ve iklim hedeflerini sıkılaştırmak için oluşturduğu bir mekanizmadır. Geceğin sektörünü veya var olan iş kollarının yönünü tayin edecek kadar belirleyici bir takım program ve yaptırımlar sunar.
Peki bundan bize ne diyebilirsiniz. Fakat yatırımcı kimliği ile hareket eden bilinçlere ön görü sunabilmek için sizlere derlediğim bu yazıda belki geleceğin X’ini bulabilirsiniz. Bu yazıda özellikle borsada hedef arayanlara yerli ve yabancı hisse senedi piyasalarında yatırım yapanlara ders niteliğindeki notlarımla yolunuza ışık olmaya çalıştım.
Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması (SKDM)
- Sınırda Karbon Düzenlemesine Neden İhtiyaç Duyulmuştur?
- Avrupa Birliği (AB), karbon emisyonlarını azaltmak amacıyla karbon fiyatlandırma mekanizmaları ve karbon vergileri kullanıyor, ancak bu yaklaşım karbon kaçaklarını teşvik ediyor.
- AB içindeki Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) ve karbon vergisi, diğer ülkelerdeki üreticilere rekabet avantajı sağlıyor.
- AB, bu sorunu çözmek ve iklim hedeflerini güçlendirmek için Sınırda Karbon Düzenlemesi’ni (SKD) önerdi.
- Sınırda Karbon Düzenlemesi (SKD) Nedir? Hangi Sektörleri Kapsar?
- SKD, karbon kaçağını önlemeyi ve AB içindeki üreticileri korumayı amaçlayan bir mekanizmadır.
- SKD, AB dışından ithal edilen ürünlerin karbon yoğunluğuna göre vergilendirilmesini sağlar.
- Şu an için çimento, elektrik, gübre, demir-çelik ve alüminyum sektörlerini kapsar.
- Elektrik ithalatı, belirli şartları karşılayan ülkeler için muafiyetler içerebilir.
Buna Göz Atmalısın - Sınırda Karbon Düzenlemesi (SKD) Nasıl Uygulanacak?
- SKD, AB Komisyonu tarafından önerilmiş ve 2023’te yürürlüğe girdi.
- Türkiye gibi ülkeler, SKD’nin etkilerine en fazla maruz kalacak.
- İthalatçılar, ithal ettikleri ürünleri bildirme ve SKD sertifikalarını almakla yükümlüdür.
- Sertifikaların fiyatı AB ETS içindeki karbon fiyatına bağlı olarak hesaplanır.
- Ücretsiz tahsisatlar zamanla azaltılacaktır.
- Karbon Emisyonları Nasıl Hesaplanacak?
- Karbon emisyonları, elektrik sektörü için megawatt/saat, diğer ürünler için ton cinsinden bildirilir.
- İthalatçılar tarafından hesaplamalar sunulmalıdır, aksi takdirde varsayılan değerler kullanılır.
- Dolaylı emisyonlar, uyum sürecinde rapor edilmelidir.
- Sınırda Karbon Düzenlemesi’ne Uyum Süreci Nasıl İşleyecek?
- Geçiş döneminde ithalatçılar için basitleştirilmiş bir ödeme ve varsayılan değer uygulanacaktır.
- İthalatçılar, her takvim yılı çeyreğinde rapor vermelidir.
- Bu başlangıç raporlama rejimi, ithalatçılara yardımcı olmak ve ticarette sorunları önlemek için tasarlanmıştır.
- Sınırda Karbon Düzenlemesi
- İthalatçılara SKD sertifikalarını zamanında sağlamazlarsa para cezası gelebilir.
- AB içindeki karbon fiyatları göz önüne alındığında, sertifikaların alınması mantıklı.
- AB dışı üreticiler karbon emisyonlarını regüle ederlerse, sertifika gerekliliği azalabilir.
- SKD gelirleri AB bütçesine aktarılacak ve yeşil projelere yatırılacak.
- Bazı ithalatçılar SKD’yi kaçınmak için ürünleri değiştirebilir.
- SKD’ye Yönelik Değerlendirmeler
- SKD, küresel etki yaratıyor ve gelişmekte olan ülkeler için muafiyetler tartışmalı.
- ABD SKD’nin dikkatli uygulanması gerektiğini söylüyor, ancak benzer vergileri düşünüyor.
- AB içinde farklı görüşler var.
- Son kararı Avrupa Parlamentosu ve üye devletler verecek.
- DTÖ Prensipleri ve SKD
- SKD’nin DTÖ kurallarına uygunluğu tartışmalı.
- AB, SKD’nin sübvansiyon olmadığını ve üreticilere muafiyet sağlamadığını savunuyor.
- SKD’nin DTÖ kurallarına uygunluğu daha fazla belirlenecek.
- COP26 Zirvesi’ne Etkileri
- SKD, COP26 müzakerelerini etkileyebilir ve iki farklı görüşe yol açabilir.
- SKD, üçüncü ülkelerin iklim hedeflerini artırmasına yardımcı olabilir.
- Küresel bir karbon fiyatlandırma mekanizması konusunda ilerleme bekleniyor.
- Sonraki Adımlar
- Sınırda Karbon Düzenlemesi teklifi, Avrupa Parlamentosu ve Konseyi’nde yasama sürecine girecek.
- Süreç karmaşık olduğundan uzun sürebilir.
- Enerji yoğun sektörlerin ödenekler konusundaki müzakereleri önemli.
Borsa ve Şirketler Üzerine Etkileri
Çimento Sektörü
Sadece Klinker Üreten Tesisler: Ton klinker üretimi başına emisyon 0,766 ton CO₂’in altında olmalıdır.
Çimento Üreten Tesisler: Ton çimento üretimi başına emisyon 0,498 ton COz’in altında olmalıdır
Alüminyum Sektörü
Birincil Alüminyum Üretimi: Ton alüminyum üretimi başına emisyon 1,514 ton CO₂’e eşit ya da bunun altında olmalı, buna ilave olarak aşağıdaki iki koşuldan en az birisi sağlanmalıdır:
- Elektroliz için ton başına kullanılan elektrik 15,29 MWh’a eşit ya da bunun altında veya
- Birincil alüminyum üretimi (elektroliz) için kullanılan elektriğin kilovat saati için emisyon 100 gram COz’e eşit ya da bunun altında olmalıdır.
İkincil Alüminyum Üretimi: İkincil alüminyum üretimi (örneğin geri dönüştürülmüş alüminyumdan üretim) için herhangi bir ilave kriter bulunmamaktadır. Bu üretim yeşil sayılmakta olup karbon vergisine tabi bulunmamaktadır.
Demir-Çelik Sektörü
- Sıcak metal için ton başına emisyon 1,328 ton COz’in altında,
- Sinterlenmiş cevher için ton başına emisyon 0,171 ton CO₂’in altında,
- Demir döküm için ton başına emisyon 0,325 ton COz’in altında,
- Elektrikli ark ocağı (EAF) yüksek alaşımlı çelik için ton başına emisyon 0,352 ton COz’in altında,
- Elektrikli ark ocağı (EAF) karbon çeliği için ton başına emisyon 0,283 ton COz’in altında,
- Kok kömürü (linyit kok hariç) için ton başına emisyon 0,286 ton COz’in altında olmalıdır.
Tamamen yeşil yeni çelik üretimi ya da yeni ve geri dönüştürülmüş çelikten yapılan üretim, emisyonların yukarıda belirtilen eşiklerin altında olması koşuluyla, uygun kabul edilmektedir.
Ayrıca, elektrikli ark ocaklarında (EAF) gerçekleştirilen ve nihai ürünlerdeki demir İçeriğinin en az %90’ı hurda çelikten elde edilen tüm çelik üretimi uygun kabul edilmekte ve bunlar için ayrıca başka bir eşik uygulanmamaktadır.
Gübre Sektörü
Nitrik Asit Üretimi: Ton başına üretim için emisyon 0,302 ton CO₂’in altında olmalıdır.
Amonyak Üretimi: Aşağıdaki iki koşulun da sağlanması gerekmektedir.
- Ton başına Kapsam 1 emisyonu 1 ton CO₂’in altında olmalı ve
- Ton başına emisyon (Kapsam 1 ve Kapsam 2 (tüketilen elektrikten kaynaklanan)) 1,3 ton CO₂’in altında olmalıdır.
Amonyak üretiminde oluşan emisyonun hesaplanmasında ara mamul hidrojen üretimi ve amonyak sentezi süreçlerinin her ikisi de dikkate alınmalıdır.
Elektrik Sektörü
Yenilenebilir enerjiye dayalı üretim (güneş, rüzgâr, hidroelektrik, biyokütle) uygun kabul edilmektedir. 1 kWh elektrik üretimi için emisyon 100 gram COz’e eşit ya da altında olmalıdır.
Özetle
Yukarıdakilerden anlayabilceğiniz üzere;
- Yenilenebilir enerji, karbon sıfır ve sürdürülebilirlik, AB ve ABD gibi ana pazarlarda giderek daha fazla önem kazanmaktadır.
- Müşteriler artık ürünlerin ve hizmetlerin çevresel etkilerini dikkate almaktadır, bu nedenle yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yapan şirketler rekabet avantajı elde edebilir.
- Ürün üretiminde kullanılan kimyasalların ve hammaddelerin çevresel etkileri önemlidir, bu nedenle şirketler sürdürülebilir üretim süreçleri üzerinde çalışmalıdır.
- Atık yönetimi, sürdürülebilirlik hedeflerine katkıda bulunabilir.
- Finansal kurumlar, çevresel faktörleri göz önünde bulundurarak kredi vermektedir, bu nedenle karbon sıfır hedefleri finansman için önemlidir.
- Bu nedenle, yenilenebilir enerji ve sürdürülebilirlik konuları portföylerde yer almalıdır ve bu alanlara yatırım yapmak rekabet avantajı sağlayabilir.
Sınırda Karbon Düzenlemesi, AB’nin karbon emisyonlarını azaltma çabalarını güçlendirmeyi ve küresel iklim hedeflerine katkıda bulunmayı amaçlayan önemli bir adımdır. Borsada geleceği tayin ederken kullanabileceğiniz hap gibi kısa bu bilgilerle sektörel ayrışmalara odaklanmanız yeterli. Yerli ve yabancı hisse senetlerinde tematik yatırım yapmak için en mantıklı yönelim bu gibi dünya trendleri olmalı. Dünya değişiyor ve gelişiyor, neden biz de gelecekte önden rezervasyon yapmayalım. Belki yurt dışı hisseleri konusunda aklınız karışıyor olabilir o halde 2023’te İzlenecek 50 Yurtdışı Hisseler raporumuza göz atmayı unutmayın derim.
