Yurtdışı hisse vergisi hesaplama bir çok Türk yatırımcının korkulu rüyası. Gelin bunu örneklerle incelediğimiz yazımızda beraber uygulamalı öğrenelim. Yurtdışı hisse senedi yatırımındaki kazançlarımızda, ülkemiz vergi dairelerine olan gerekli sorumluluklarımızı yerine getirelim.
Daha önce yazdığım Hisse Vergilendirme: Amerikan Borsalarındaki Kazançların Türkiye’de Vergilendirilmesi yazısına gelen yüksek ilgi ve maillerinizden dolayı teşekkür ederim. Yeterince açık olduğunu düşündüğüm hesaplamalarda örneklerle bir rehber yazmamın okuyucular için daha da pratik olacağını düşündüm. Yurtdışı hisse vergisi hesaplama sandığınızdan daha basit. Bunu basit bir exel dosyası ile siz de hesaplayabilirsiniz. Biraz hesap kitap seviyorsanız birazdan vereceğim siteler ile sizde kalem-kağıtla karınızın o yılki vergisini hesaplayabilirsiniz.
Yazının devamını konuyu fazla uzatmamak için önceki yazımı okuyanların anlayacağı şekilde devam ettireceğim. Henüz okumadıysanız lütfen yukarıdaki verdiğim yazıyı hızlıca okuyun derim.
Hisse Senedi Alımı-Satımı Sonrası Kar Vergisi Hesaplama
Hisseyi aldıktan sonra satmadığınız sürece dolar bazlı kar etseniz dahi vergi vermiyorsunuz. Fakat dolar bazlı kar etmeyip sattıktan sonra lira bazlı gelir bile etseniz vergi vermek zorundasınız. Ek olarak süreç içinde hisseyi satmadığınız halde temettü geliri elde ettiyseniz onun vergisini ayrı hesaplamasını yazı devamında öğreneceksiniz.
Yurtdışı Vergilendirme İçin Kayıt Tutulması/Bilinmesi Gereken Parametreler:
-Öncelikle alım satım ve komisyon giderlerinin kaydının tutulması gerekmektedir.
-Bu kaydı siz veya bir muhasebecinizin tutması ve gerektiğinde aracı kurum üzerinden kayıtları belgelendirmeniz gerekmekte.
-Varlık barışı dönemlerinin takip edilmesi
-X yılı gelir vergisi tarifelendirmesi
-Yİ ÜFE: Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi
Örnek ile Yurtdışı Hisse Vergisi Hesaplama:
Alış-Satış Arası Karın Vergisi
2018 Rahip Brunson Krizi sonrası güçsüz ekonomimiz Başkan Trump tweetleri ile sarsılırken, sürekli düşen tl ve borsaya kızıp her şeyi satıp Amerika hisse senedi aldığınızı düşünelim. Öyleki banka komisyonlarını görünce global aracı kurum seçip paranızı IBKR’ye aktardığınızı ve hisse senetlerinden aldığınızı düşünelim. Hikayeleştiriyorum ki o zaman şu hisseyi alsaydı yorumlarına maruz kalmayalım.
Hisse Alım Hesabı:
1 Kasım 2018’de 100 bin lira değerinde X hissesini 300 dolar maliyetle aldık diyelim. O günkü dolar kurunu Merkez Bankası’nın web sitesinden alıyoruz. Paramızı IBKR‘ye lira olarak atıp doları oradan aldıysak kuru Döviz Satış Forex Selling, dolarımızı swift yoluyla gönderdi isek Efektif Satış Banknote Selling seçiyoruz. Biz Interactive Brokers’a Masrafsız Para Gönder Çek ile yaptımız için Döviz Satış Forex Selling seçiyoruz: 1 dolar= 5.5804 lira.
IBKR sizi arayıp bir ürünlerine ikna etmez, reklam yapmaz ya da kampanya sunmaz. Eğer böyle bir telefon alıyorsanız muhtemelen sahte siteye üye oldunuz ve dolandırılıyorsunuzdur. Lütfen girdiğiniz site/platform/uygulamaların doğruluğunu sorgulayın. ŞikayetVar sitesi sahte ibkr site mağdurları ile dolu. Siz de onlardan olmayın.
Bu parayla düşük spreadler ile IBKR üzerinden dolar aldık $17.919,86 dolarımız oldu. IBKR’ye tl>dolar dönüşümü için sadece 2 dolar masraf ödedik $17.917,86. IBKR Pro – Tiered hesabımızla alım için hisse başı 0,35 centten 21 dolar komisyon verdik diyelim, yuvarlıyorum. $17.896,5, $300 maliyetli 59,655 adet X hissemiz oldu. 100.000₺ liradan 99.869,63 liralık hisse aldık. Bu sayıdan da masrafları düşebiliyoruz, net olarak 99741 liralık net maliyet oldu. Giderler düşüldü.
Hemen bunu exelimize aşağıdaki gibi işliyoruz ve buradan öğrenebileceğiniz TÜİK verisi olan Yİ-ÜFE Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi değerini satın alım yaptığınız ayın bir önceki Yİ-ÜFE’sini not alıyoruz. 1 Kasım 2018’in Yİ-ÜFE’si Ekim 2018 değeri olan 443,78’dir. Tabloyu mobilde detaylı incelemek için yana kaydırın.
| Tarih | Yİ-ÜFE | Alış Kuru | Hisse | Fiyat | Adet | Toplam $ | Toplam ₺ | Masraf | Maliyet |
| 1 Kasım 2018 | 443,78 | 5,5804 | X Hissesi | 300$ | 59,655 | 17.896,5 | 99.869,63 | 2$+21$ | 99.741 ₺ |
Hisse Satım Hesabı:
Ve tarihler 1 Ocak 2024’ü gösterdiğinde bu hisseyi satıp parayıda tl yapıp ülkeye çekmek istediniz.
İlk iş günü 2 Ocak 2024 tarihinde X hissemiz 1560 dolara kadar yükselmiş olsun. Artık 59,655 adet X hissesi ederi 93.061,8 dolar, bundan satış komisyonu 21$ ve dolar>tl çevirme komisyonu 2 doları bilinçli enflasyonist kararlar ve bilinçsiz ekonomi yönetimi sebebi ile yeni kur 29.7209 ile hesaplayıp düşünce kar 2.765.197 lira olmuş. Yİ-ÜFE ise satış tarihinin bir önceki ayı alıyoruz, Aralık’ta 2915,02. %2672 kar ile Yİ-ÜFE’siz karımız: $89.683 Tablomuz şu şekilde dolduruyoruz:
| Tarih | Yİ-ÜFE | Satış Kuru | Hisse | Fiyat | Adet | Masraf | Net | E. Maliyet | V.T.K. |
| 2 Ocak 2024 | 2915,02 | 29,7209 | X Hissesi | 1560 | 59,655 | 2$+21$ | 2.765.197₺ | %556,86 | 2.110.035₺ |
(E.Maliyet) Hisse Senedinin Endekslenmiş Maliyet Bedeli:
Endekslenmiş Maliyet= (Son Yİ-ÜFE – İlk Yİ-ÜFE) / İlk Yİ-ÜFE
(2.915,02 – 443,78) / 443,78 = %556,86 artış ile yeni maliyetiniz 99.741 ₺ değil artık 655.162₺ oluyor. Yani enflasyon bazında paranız günümüz değerine getirilip günümüz lira değeri üzerinden karınız bulunuyor.
(V.T.K) Vergiye Tabi Değer Artış Kazancı ise 2.765.197₺-99.741₺=2.665.456₺ değil Yİ-ÜFE hesabı sayesinde 2.765.197₺-655.162₺=2.110.035₺ oluyor.
Vergi ise bu değer üzerinden sizin vergi sınıfınıza göre hesaplanıyor. Bu kısmı muhasebecinizle devam etmekte fayda var ama bireysel olarak şöyle hesaplayabiliriz. Vergi dairesine bu kar (2.110.035₺) üzerinden bildirim yapıyorsunuz. Bu verginin ödeme günü ise hemen değil, satış yaptığınız yılın bir sonraki Mart ve Temmuz ayı olmak üzere iki eşit taksitle devlete ödenecektir.
Vergi hesabı için 2024 Yılı Vergi Tarifelendirmesi’ni bulup 2.110.035₺ karımıza göre hesaplayıp beyan ediyoruz. Karımızın 580.000 TL’sinin 230.000 TL’si için 40.500₺ (ücret gelirlerinde 870.000 TL’nin 230.000 TL’si için 40.500₺), fazlası içinse %27 ödüyoruz.
Örneğimize göre 2.110.035₺ karın – 580.000₺ kısmı için 40.500₺ ve kalan kısım (2.110.035₺-580.000₺) için =1.530.035₺’ninde %27’sini (1.530.035/100)*27= 413.109,45₺ ödüyoruz. Toplamda 40.500 + 413.109,45₺ = 453.609,45₺ vergi. 2.110.035₺ karımıza lira bazlı %21,5 vergi ödedik. Elbette bu değer içinde doların tl karşısında kazandığı değer artışınında vergisi verilmiş oluyor.
Yurtdışı Hisse Temettü Vergisi
Temettü hesabınıza geçtiği gibi cash bir varlık olduğundan o yılki gelir vergisine tabiidir. Hisseyi satmadım diyerek vergiden kaçamazsınız. O yıl yatan temettünün vergisini o yılın azami tutulan miktarını geçince bildirmek durumundasınız. Siz bildirmez ve önemsemezseniz ABD sizi Türkiye’ye bildireceğinden bir gün size sıra geldiğinde faiziyle ödersiniz. Bu tür vergi düzenlemeleri oldukça karmaşık olabilir ve kişisel finansal duruma göre değişebilir, bu nedenle vergi danışmanından veya uzmanından destek almak faydalı olabilir. Ayrıca, vergi mevzuatı zamanla değişebileceğinden, güncel vergi kurallarını takip etmek de önemlidir.
1 Kasım 2018-2 Ocak 2024 arası hesabınıza yatan temettüyü IBKR’den doküman olarak alabildiğimiz gibi, bu kaydı hesaba yattıkça exelimizde de tutabiliriz. Kanıtlamak için resmi evrak istenirse siz yinede IBKR’den dokümanı isteyin derim. Baktık ki hesaba o yıl toplamda $900 dolar temettü yatmış, bunu güncel kur ile çevirip nakte döndürüp 2023 yılı için beyan sınırı 8.400 TL idi. Bunu aşıyorsa 900*29,7209=26748₺ aşıyor, yukarıdaki gelir tablosuna göre ve sizin yıllık gelir beyanınıza göre vergilendiriliyor. Vergi dilimlerinin yüksekliğinden dolayı yurtdışı temettü geliri pek cazip görünmüyor.
Gördüğünüz gibi biraz karışıkta gözükse temelde bir exel dosyası ve kanıtlayabileceğiniz parametreler ile kolayca hesaplayabiliyoruz.
