Kullanılan sermaye getirisi (ROCE) bir şirketin karlılığını ve sermaye verimliliğini değerlendirmede kullanılabilen bir finansal orandır. Başka bir deyişle, bir şirketin kullanmaya başladıkça sermayesinden ne kadar iyi kar elde ettiğini anlamaya yardımcı olur.
Roce Nedir?
Genelde yatırımcıysanız şirketin performansını ölçmek icin Özkaynak karlılığına (ROE) bakarsınız. ROCE ise performansı ölçmenin şirket yoneticisi gözüyle bakış açısıdır. Yöneticiye sermayeyi ne kadar erimli kullandığını söyler.
Örneğin ROCE degeri %25 bir şirket, sermayede kullanılan her 1 TL icin 25 kuruşluk net faaliyet karı yaratmıştır. Yatırımcı bakış açısıyla yaklaştığımızda biz bu oranı değerlendirirken ROE ile karşılaştırmalıyız. Bu oranlarının ikisininde birbirine yakın olmasını isteriz.
ROCE hem borcu hem de sermayeyi isin icine kattığı icin sermaye yogun olan ve yüksek borçları olan şirketleri degerlendirmek icin oldukça kullanışlıdır, örnek vermek gerekirse telekominikasyon, havayolu. Şimdi Buffett ROCE’yi nasıl kullanıyor ondan bahsetmeye çalışalım.
Buffett ROE ve ROCE’nin birbirine çok yakin olmasını ister. Bunun sebebi ise şirket sermaye icindeki varlıkları ne kadar verimli kullanıyor bunu görmek istemesindedir. Hatta Buffet şu şekilde telaffuz eder “ROE ve ROCE birbirine ne kadar yakınsa; şirketin, paydaşlarının faydası ve şirketin faydasını verimli bir sekilde kullandığına emin olabilirsiniz.” anlamına gelmektedir.
Buffett, ROE ve ROCE arasındaki farkın maksimum %1-%2 olmasını tercih eder. Çünkü ancak o zaman hem paydaşların hem de kreditörlerin etkin bir sekilde birbirine negatif etkisi olmadan gözetilmesini sağlanmış olur.
Özetle ROCE ne kadar yüksekse o kadar iyidir. Ama en önemlisi ROCE ve ROE degerleri birbirine yakın olmasıdır. Ancak o zaman şirketin elindeki varlıkları verimli kullanarak paydaşları için bir fayda sağladığından emin olabiliriz.
Roce Nasıl Hesaplanır?
ROCE oranı, finansal yöneticiler, paydaşlar ve potansiyel yatırımcıların bir şirketi yatırım için analiz ederken kullanabilecekleri birkaç karlılık oranından biridir.
Buffett doldukça yogun bir şekilde kullandığı ROCE kısaca formülü:
ROCE = Net Faaliyet Kari / Kullanılan Sermaye formülüyle hesaplanır.
Buradaki Net Faaliyet Karı ise NFK = Brüt Kar – Genel Yönetim Giderleri – Pazarlama giderleri – Ar-Ge Giderleri formülüyle hesaplanır.
Kullanılan Sermaye (Capital Employed) ise CE = Toplam Varlıklar – Kısa Vadeli yükümlülükler formülüyle hesaplanır.
Ya da CE = Özkaynaklar + Kısa vadeli olmayan yükümlülükler formülüyle de hesaplayabilirsiniz.
