Hisse senetleri, yatırım portföyünün değerli bir parçası olabilir. Hisse hareketlerini ve değerini takip ederken zaman zaman karşımıza bir durum daha çıkar: Hisse bölünmesi! Dilersen yabancı olduğun bu kavrama birlikte bakalım.
Hisse Senedi Bölünmesi (Stock Split) Nedir?
Sahip olduğumuz herhangi bir şeyi bölmek, dağıtmak söz konusu olduğunda bu durumu genellikle bir avantaj gibi algılamayız. Fakat bir yatırımcıysak bölmek iyi anlama bile gelebilir. Evet, hisse bölünmesinden bahsediyoruz.
Öncelikle şu ayrımı yapmakta fayda var: Hisse bölünmeleri Borsa İstanbul’da “bedelli sermaye artırımı” veya “bedelli bölünme” ve “bedelsiz sermaye artırımı” veya “bedelsiz bölünme” olarak gerçekleşir. Bu tarz hisse bölünmelerinde şirketlerin sermaye yapıları değişir.
Dolayısıyla, finansal durumlarında değişiklik olur. ABD borsalarında ise durum daha farklıdır. Biz bu yazımızda ABD borsalarındaki hisse bölünmelerinden bahsedeceğiz.
ABD borsalarında hisse bölünmesi, bir diğer ifadeyle hisse senedi bölünmesi (stock split) özetle bir şirketin sahip olduğu hisse senetlerini bölünme yöntemiyle çoğaltmasıdır. Hisse bölünmeleri şirketin sermayesini artırmaz veya azaltmaz; sadece piyasada bulunan hisse adedini ve hisse başına fiyatı değiştirir. Genelde 1:10, 1:4, 1:2, 1:3, 2:3 gibi bir oranda gerçekleşir.
Örnek olarak, bir şirketin toplam 2 bin adet hissesi olsun ve bir hisse fiyatı da 500 dolar olsun. 1’e 2 hisse bölünmesi gerçekleştiğinde, her bir hisse ikiye bölünecek demektir. Bu durumda toplam hisse adedi 4 bin, bir hissenin fiyatı ise 250 dolar olur. Yani elimizdeki hisselerin toplam adedi değişirken, toplam değeri değişmez.
Elbette bazen şirketler bunun tam tersini de yapabilir. ‘Ters hisse bölünmesi’ dediğimiz bu durumda şirketin hisse adedi azalır, hisse fiyatı ise artar. Yukarıdaki senaryonun geçerli olduğunu farz edelim. 1’e 2 oranında ters hisse bölünmesi gerçekleşirse, şirketin bin adet hissesi kalır, her bir hisse fiyatıysa 1000 dolara ulaşır.
Gerçek bir örnek vermek gerekirse; Ağustos 2020’de Apple (AAPL), çok daha fazla yatırımcı için daha ulaşılabilir olmak amacıyla hisselerini 1:4 oranında böldü. Bölünmeden hemen önce, her bir hisse yaklaşık 540 dolardan işlem görüyordu. Bölünmeden sonra, piyasa açılışında hisse başına fiyat 135 dolar oldu. Peki, hisseler durup dururken mi bölünür? Neden böyle bir karar verilir?
Hisse Bölünmesi Neden ve Ne Zaman Yapılır?
Hisse bölünmesinde birçok farklı amaç olsa da genel itibarıyla ana amaç, şirket hisselerinin küçük yatırımcılar için daha uygun, daha erişilebilir ve ucuz görünmesini sağlamaktır. Bu nedenle genelde hisse fiyatları, yeni yatırımcılar için bir engel oluşturabilecek kadar yükseldiği dönemlerde hisse senedi bölünmesi yapılır. Böylece şirketin her zaman alınacak veya satılacak yeterli miktarda hissesi borsada bulunur. Yani ilgili şirketin hissesinin likiditesi artar.
Ters hisse bölünmesi dediğimiz durumda ise genel amaç, borsada işlem gören hisse adedini azaltmaktır. Bu durumda da hisse senedinin likiditesi azalır.
Hisse Senedi Bölünmesi Yatırımcı İçin Ne İfade Eder?
Şirketlerin değeri açısından hisse bölünmesi her ne kadar nötr işlemler olarak değerlendirilse de yatırımcı açısından pozitif veya negatif anlamlar taşıyabilir. Unutulmaması gereken nokta, bu anlamların tamamen subjektif olduğu ve şirketin finansal güçlülüğüne hisse bölünmelerinin etkisinin olmadığıdır.
Öncelikle bölünme yatırımcıların gözünde genellikle büyümenin veya gelecekteki büyüme beklentilerinin sonucudur. Ayrıca, yeni yatırımcılar nispeten daha iyi fiyatlı hisseleri satın almaya yöneldikçe, henüz bölünmüş bir hisse senedinin daha düşük fiyatı yatırımcılar için görece daha kolay alınabilecek bir miktar gibi gözükebilir. Bunlar tamamen yatırımcıların zihnindeki anlamlandırmalardır.
Hisse senedi bölünmesinin en büyük etkisi, belirli bir hisse senedini izleyen ve bu hisseyi daha düşük bir fiyata satın almayı uman yatırımcılar üzerindedir. Ancak tekrarlamakta fayda var ki yatırımcı hisse bölünmesi sonrası büyük bir kâr ya da zarar etmez. Portföyde meydana gelen en büyük değişiklik, açığa çıkan hisse sayısı ve hisse başına fiyattır.