Kur korumalı mevduat hesabı ile Türk Lirası birikimlerinizi hem yüksek getiri oranı ile artırıp hem de kurdaki değişimlere karşı korumak için hükümet tarafından başlatılan ve daha sonra bir ponzi sistemine evrilen bilgisizliğin vesikasıdır. Bu benim yorumum değil, 50 yıl önce rahmetli ÖZAL’ın yorumu. Gelin sistemi inceleyelim.

KKM’nin Atası DÇM

Dışarıdan döviz girişini teşvik etmek amacıyla Dövize Çevrilebilir Mevduat (DÇM) hesapları ilk kez 1967 yılında açılmıştı. Hesap sahibine dövizli işlem hakkı tanındı. TCMB hesaplara, Hazine adına, kur garantisi vermişti. Diğer bir deyimle kur farkları bütçeden karşılandı. Ancak DÇM’lerin anapara ve kur farkı ödenmeleri, verilen kur garantisi nedeniyle, Hazine’ye aşırı yük olmaya başlar.

O tarihlerde yurtdışındaki işçiler ve ihracatçılar ilk hesapları açar ve toplamı 3,5 milyar doları bulan döviz Türkiye’ye gelir. DÇM’lerin para arzı artışına ve enflasyonun hızlanmasına neden olmaya başladıkları değerlendirilir ve kullanımına sınırlandırmalar getirilir. Ancak 1977 yılının ilk aylarından sonra yeni hesap açılması çok yavaşlamaya başlayınca TCMB ve bankalar, eski DÇM’lerin vadesi gelenlerinin paralarını geri ödemede zorlanmaya başlarlar. Sonunda sistem 1978 yılında bitirilir. Bu borçlar, 1981 yılından sonra devlet tarafından üstlenilir. Yani halka enflasyonla ödetilir. Milyarlar parası olana zenginlere gider. Kaybeden yine orta kesim yine halktır.



Eski başbakan Turgut Özal, DÇM için “Kendilerini akıllı, uyanık sananlar böyle bir yol buldular. Bilgisizliğin vesikası. İnşallah sonraki iktidarlar ders alır” ifadelerini kullanmış. İşte yazıya girişte bahsettiğim bilgisizliğin vesikası olayı.

Kur Korumalı Mevduat (KKM) Nedir?

Aynı bokun laciverdidir. Bu denli sert yazmamın sebebi ülkeye, liraya, vergi ödeyene, halka verilen eziyetten dolayı. Peki başta ne diyerek çıkmıştı bu sistem, bakalım;

  • Kur Korumalı Mevduat Hesabı sadece gerçek kişiler açabilmektedir.
  • Kur Korumalı Mevduat Hesabı 3-6-9-12 ay olarak açılabilmektedir.
  • Vadeli hesap açılışı ücretsizdir, hesap işletim ücreti alınmamaktadır.
  • Kur Korumalı Mevduat Hesabı’na özel stopaj oranı 0 (sıfır) dır.
  • Kur Korumalı Mevduat Hesabı Asgari Faiz Oranı olarak TCMB Politika faiz oranı uygulanacaktır.
  • Buna Göz Atmalısın
  • Vade sonunda kur farklılığının faiz oranı üzerinde olması durumunda oluşabilecek fark müşterinin hesabına TL olarak yansıtılacaktır.
  • Kur dengelendiğinden KKM durdurulacaktı.

Neydi, Ne Oldu?

Yapılan hatalar, gereksiz kamu harcamaları, kötü ekonomi yönetimi üstüne gelen seçim ekonomisi mevzusu. Evet belkide hepsi suçlu bu durumda. Ama daha önemli bir suçlu gerekçe varsa buna izin verenler olarak gösterilmesi yanlış olmaz.



Daha sonra ne oldu;

  • Kur Korumalı Mevduat Hesabı gerçek kişilere ek şirketlercede açabilir oldu. Ve bireysellere ve şirketlere neredeyse zorunlu tutulmak için bankalara ceza ve yaptırımlar peşpeşe geldi.
  • Kur Korumalı Mevduat Hesabı 3-6-9-12 ay olarak açılabilmekteyken sınırlar kaldırıldı.
  • Kur Korumalı Mevduat Hesabı Asgari Faiz Oranı olarak TCMB Politika faiz oranı sınırı kaldırıldı. Dünyada dolara en çok faiz (%40) verilen bir sistem haline geldi. Üstelik faiz peşin verilir oldu.
  • Vade sonunda kur farklılığının faiz oranı üzerinde olması durumunda oluşabilecek fark müşterinin hesabına TL olarak yansıtılacaktı. Merkez Bankası kuru piyasa kuruyla ayrıştı, serbest piyasada 21 olan doları Merkez 20 lira aldığından dolarını sisteme koyan kişi anaparayı çektiğinde aynı doları alamaz oldu.
  • Kur seçim ekonomisi ve Merkez Bankasının swaplar dışında son 41 yılın en düşük dolar rezervine düşmesi ile ödenemez hale geldiğinden ve seçim kaybedilir korkusuyla Altın Korumalı Mevduat gibi sistemle daha zorlanarak sürdürüldü. Buna rağmen kur artışı tutulamadı.
  • Kaydet
41 yılda dibi gören Merkez Bankası döviz pozisyonu

KKM’nin Ülkeye Yararları

  • Kur artışını bir müddet tuttu.
  • İnsanlar ucuzdan dolar ve altın aldı. Öyleki politika faizine göre belirlenen Taksitli Nakit Avanslar ve kredi kartlarıyla insanlar ucuz nakit çekip yaptı bunu.
  • İhtiyaçlı olan kişilerse günlük giderlerini ya da yüksek enflasyondan dolayı akmaz, kokmaz ihtiyaçlarını zulaladı.
  • Kaydet
Tutulan Kur – Anormal Grafik

KKM’nin Ülkeye Zararları

  • Yararları kısmının hepsi enflasyonu körükledi ve yüksek enflasyon Pollyanna Tüik verilerine rağmen bile artışa devam etti.
  • Alım gücü olmayan insanların sahte alım gücü ürünlere önden yüklemeli enflasyon oluşturdu ve anlamsız zamlar altında maaşlar ezildi.
  • Ezilen maaşlara seçim ekonomisi sebebi ile asla gelmez denen EYT sistemi ve peşpeşe tabanı memnun etmek için gelen asgari ücret zamları enflasyonu körüklerken düşük alım gücü ile ezdikçe ezdi.
  • Orta kesim yok oldu. Yeni üniversite mezunu ile vasıfsız işçi maaşı 8500 lira buluştu. Okuyan cezalandırıldı.
  • Ülkenin yıllık GSYİH’sı $900 milyar, KKM’de şu an yaklaşık $120 milyar millete yüklenmiş bir yük var. Yani mevcut veriler ışığında KKM’de vadesi yenilenen her $1’ın maliyeti millete $0,5 yük getiriyor. Bu yıllık $12.000 geliri olan bir kişinin yıl sonunda $2500 ödemek üzere $1500 borç almasıyla eş değer.
  • Kaydet
Grafik Twitter: @e507

Türkiye, fakir halkın parası ile zengine varlık transferi sağlayan faizi nas ile tanımlayıp yok edeceğim diyen hükümet tarafından oy uğruna sürdürülüp dolara yıllık %51,1 bileşik faiz veren dünyadaki tek ülke oldu. Üstelik henüz daha şimdilik böyle. Daha ne kadar devam ettirileceği veya genç nesillerin ve halkın üstüne daha ne kadar zenginlerin fonlanacağı belli bile değil. Kur Korumalı Mevduat Özal’ın değişiyle “Kendilerini akıllı, uyanık sananlar böyle bir yol buldular. Bilgisizliğin vesikası. İnşallah sonraki iktidarlar ders alır” bilgisizliğin vesikası olarak tarihe geçecek bir rezillik olarak devam etmekte.

Benzer Gönderiler