Borsada hisse senetleri, borsa yatırım fonları ve borsa tahvilleri olmak üzere 3 çeşit yatırım aracı bulunur. Ibkr gibi global aracı kurum aracılığıyla borsalara ulaşabilir ve bu 3 çeşit yatırım aracından istediğine yatırım yapabilirsin.
IBKR sizi arayıp bir ürünlerine ikna etmez, reklam yapmaz ya da kampanya sunmaz. Eğer böyle bir telefon alıyorsanız muhtemelen sahte siteye üye oldunuz ve dolandırılıyorsunuzdur. Lütfen girdiğiniz site/platform/uygulamaların doğruluğunu sorgulayın. ŞikayetVar sitesi sahte ibkr site mağdurları ile dolu. Siz de onlardan olmayın.
Amerikan Borsalarına veya Borsa İstanbul’a yatırım yaparak finansal özgürlüğe ulaşmayı veya pasif gelir elde etmeyi amaçlıyorsan bu 3 çeşit yatırım aracı hakkında detaylı bilgiye sahip olmak çok önemlidir.
Neden Borsaya Yatırım Yapmalıyım?
Geleceğini garantiye almak istiyor olabilirsin. Ama bunu sadece birikim yaparak başarmak biraz zor olabilir! Yatırım, gelirinin senin için çalışıp sana daha fazla para kazandırmasıdır. Biz para kazanmak için bu kadar çalışırken paramız neden bizim için çalışmasın?
Borsaya hakim olmak ve hangi araca yatırım yapacağına karar vermek, bu yolculukta atman gereken ilk adımlar! Peki, borsada nelere yatırım yapmalı? İşte, bu sorunun cevabı tam da bu yazımızda!
Hisse Senedi Nedir?
Bir şirketin sermayesine (anapara) eşdeğer olan kıymetli evraklara hisse senedi diyoruz. Hisse senetleri, şirketlerin mülkiyetlerini temsil eden ve şirket ortaklarında bulunan belgelerdir. Yatırımcı olarak eğer bir hisse senedine yatırım yaparsan, aslında o şirketin bir parçasına ortak olmuş olursun.
Bi’ düşün! Elinde 10 adet Apple hissesi varsa, aslında Apple’ın herhangi bir fabrikasındaki herhangi bir makinesi sana ait gibidir. Bu yüzden hisse alacağın şirketi yani hangi şirkete ortak olacağını iyice araştırman gerekir.
Öncelikle dikkat etmen gereken noktalardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz:
- Şirketin sunduğu ürün veya hizmetin geleceği nasıl?
- Şirket en yüksek gelirini hangi faaliyetinden kazanıyor?
- Şirket gelirlerinin ne kadarlık kısmı kâr?
- Rakip şirketlerin ürünlerine göre şirketin ürünlerinin rekabet avantajı nasıl?
- Şirketin sektördeki payı ne kadar?
- Şirket her sene düzenli olarak kârını artırıyor mu?
Hedefine hangi şirket uygun olursa olsun; satın aldığın, potansiyeli olan her hisse senediyle ilgili kendi araştırmanı yapman çok önemli.
Önemli! İlgili şirketin yıllardır faaliyet göstermesi her zaman bunun senin için iyi bir yatırım olduğunu göstermez. Unutma ki köklü bir şirket olan Kraft Heinz Company (KHC) her ne kadar temettü (kâr payı) dağıtan bir şirket olsa da hisseleri son 5 yıl içinde %60’a yakın değer kaybetti!
Borsa Yatırım Fonu Nedir?
Yatırım dünyasına yeni adım atan kişilerin ortak endişeleri arasında zaman-birikim-bilgi üçgeni yer alır. Genellikle şu endişeler kişileri yatırım yapmaktan alıkoyar:
- Yatırım yapmaya ve borsaları takip etmeye yeterli zamanım yok.
- Yatırım yapacak yeterli birikimim yok.
- Yatırım yapacak kadar bilgim yok.
Yatırım fonları tam olarak bu sorunlara cevap olma potansiyeline sahip, yatırım dünyasına yeni girmiş yatırımcı adaylarının ilk durak noktalarından biridir.
Yatırım fonlarını daha iyi anlayabilmek için kısa bir süreliğine finans dünyasından uzaklaşalım.
Dışarıdayız ve canımız buz gibi bir meyve suyu içmek istedi. Bunun için bir kafeye giderek siparişimizi verdik. Kafenin aşçısı hemen blender’ını aldı ve içine süt, muz, çilek ve ananas gibi istediğimiz malzemeleri ekleyerek karıştırdı. Sonra bize homojen bir şekilde içeceğimizi ikram etti.
İşte buradaki meyve suyu, yatırım fonudur. İçindeki malzemeler ise, (fonun türüne göre değişkenlik göstererek) hisse senedi, farklı fonlar, altın ve gümüş gibi değerli madenler, petrol ve doğalgaz gibi emtialar veya ABD tahvilleri gibi çeşitli finansal yatırım araçlarıdır.
Meyve suyunu hazırlayan aşçı ise yatırım fonunu hazırlayan finans uzmanıdır.
Yatırım fonları, çeşitlendirilmiş yapıları ve finans uzmanları tarafından yönetilmeleriyle, yeni yatırımcıların endişelerine çözüm olmayı hedefler. Eğer borsaya yatırım yapmak istiyorsan ama neye yatırım yapacağına karar veremediysen, yatırım fonları sana yardım edebilir. Borsa yatırım fonları ise “borsada alım-satım” yapabildiğimiz yatırım fonlarıdır.
Borsa yatırım fonu satın almak istiyorsan hisse senedi satın alırken olduğu gibi bir aracı kuruma ihtiyacın olacak ve bu kurum üzerinden talimat vermen gerekecektir.
Özetleyecek olursak;
Yatırım fonlarına yatırım yaparak aslında içindeki tüm araçlara da yatırım yapmış olursun. Bu sana ne sağlar? Portföyünü çeşitlendirerek tek bir yatırım aracında oluşan ani düşüşleri, diğer araçlardaki yükselişler dengeleyebilir; yani yatırım riskini azaltma potansiyeli bulunur.
Yatırım fonları sayesinde normal şartlarda yatırım yapmayacağın petrol, doğalgaz, çelik ve bakır gibi ürünlere bile yatırım yapabilirsin.
Riskini daha da azaltmak istersen direkt bir borsa endeksine de yatırım yaparak aslında tek seferde yüzlerce farklı şirkete yatırım yapabilirsin.
Senin yerine yatırımlarını finans uzmanları yönetir. Eğer ilgilendiğin yatırım hedefi için gereken araştırmaya zamanın yoksa, bu konuda kendini yeterince bilgili hissetmiyorsan yatırım fonları senin için en uygun araç olacaktır.
Yatırım fonları şeffaflıklarıyla da öne çıkar. Bu ne demek? Borsa yatırım fonlarının içinde hangi hisse senetlerinin olduğunu görebilir, böylece fonlarının tam olarak hangi menkul değerleri içerdiğini bilerek yatırım tercihlerine göre hangi yatırım fonlarını satın alacağını belirleyebilirsin.
ABD Borsalarında Yatırım Fon Çeşitleri
Aslında satın alabileceğin birçok farklı temaya sahip fon çeşidi vardır. Bunlara “tematik fon” adı verilir. Örnek bir yatırım fonu listesi:
- Hisse senedi fonları
- Yüksek temettü fonları
- Değerli maden fonları
- Petrol ve doğalgaz fonları
- Blockchain teknolojisi fonları
- Oyun sektörü fonları
- Sağlık sektörü fonları
- Teknoloji sektörü fonları
- Emlak sektörü fonları
Yatırım fonu getirileri ve temettüleri ise bu fonların özelliklerine ve yönetimlerine göre değişkenlik gösterir.
Peki, borsa yatırım fonlarının hiç dezavantajı yok mu? Elbette var! Ancak bu dezavantajlar, diğer tüm yatırım araçlarında olduğu gibi senin yatırım hedefine ve deneyimine bağlı olarak olumlu ya da olumsuz olarak değerlendirebileceğin unsurlardan oluşuyor.
Maliyetleri biraz daha fazladır. Bir hisse senedi için yönetim ücreti ödenmezken borsa yatırım fonları finans uzmanları tarafından yönetildiği için getirisi üzerinden %0,5 veya %0,1 gibi yönetim ücreti ödenir. Buna yatırım fonu katılma payı veya yatırım fonu yönetim ücreti denir. Bu nedenle, belirli bir hisse senedine yatırım yapmakla karşılaştırıldığında, yatırım fonları daha maliyetlidir.
Yatırım fonları için aynı zamanda vergi kesintisi de yönetim ücretiyle beraber otomatik olarak alınmaktadır.
Borsada İşlem Gören Tahvil veya Senetler (ETF)
Borsalarda sert dalgalanmalar olsa bile devlet tahvilleri veya borç senetleri sabit faiz getirileriyle bu dalgalanmalardan etkilenmezler. Öte yandan, hisselere kıyasla risk ve getiri nitelikleri daha düşüktür.
Tahvil ve senetler faiz ödemelerini genelde belirli bir program dahilinde yapar. Bu da güncel gelir ihtiyaçlarını veya emeklilik gelirleri gibi ileriye dönük mali ihtiyaçlarını karşılamak isteyen yatırımcılar için öne çıkan bir özelliktir.
Borsada işlem gören devlet tahvilleri ise bir aracı kurumdan alabileceğin devlet tahvilleridir. ABD borsalarındaki devlet tahvillerinin faizinden federal vergi kesilir ve faiz; eyalet ve yerel vergilerden muaf tutulur. Ayrıca likit yatırımlar olduğu için de borsada alınıp satılarak nakit para ihtiyacını karşılar.
