Günümüzde, finans dünyasının dönüşümüne paralel olarak, etik ve Katılım finans ilkelerine uygun yatırımlar giderek daha fazla önem kazanıyor. Hisse arındırma tam burada karşımıza çıkıyor. Bu kapsamda, Katılım Finans İlkelerine uygun faaliyet gösteren şirketlerin karşılaştığı önemli bir mesele, “mahzurlu kazançlar” olarak adlandırılan gelirlerin temizlenmesidir.
Bu yazıda, “Katılım Finans İlkelerine Uygun Faaliyet Gösteren Şirketlerin Pay Senetlerine Ait Mahzurlu Kazançları Arındırmaya İlişkin Uygulama Rehberi”nin sunduğu temel prensipleri ve uygulama adımlarını inceleyeceğiz.
Mahzurlu Kazanç Nedir?
İlk olarak, mahzurlu kazanç kavramını anlayalım. Bu terim, şirketlerin ana sözleşmelerinde yer almayan ancak mevzuat veya faaliyetlerini sürdürme zorunluluğundan kaynaklanan istisnai durumlardan elde ettikleri kazançları ifade eder. Bu, özellikle faiz geliri gibi İslami finans ilkelerine aykırı gelirlerle ilişkilendirilir.
Arındırma Süreci
Mahzurlu kazançların temizlenmesi süreci oldukça önemlidir. Arındırma, pay senedi başına düşen mahzurlu kazancın hesaplanmasıyla başlar. Ayrıca, eğer şirket zarar ediyorsa, bu zararın da mahzurlu kazançlar üzerinden temizlenmesi gerekir.
Arındırmanın Zamanı
Arındırma işlemi, bağımsız denetimden geçmiş 6 aylık mali raporlama dönemleri sonunda yapılmalıdır. Bu süreç düzenli olarak izlenmelidir.
Faiz Gelirleri ve Enflasyon
Faiz gelirlerinin arındırılmasında enflasyon oranı göz önünde bulundurulmalıdır. Bu, İslami finans prensiplerine uygunluğu sağlamak için önemlidir.
Arındırılan Miktarın Kullanımı
Arındırılan miktar, İslami ilkelere uygun eğitim, sağlık, yardım gibi hayır hizmetlerine harcanmalıdır. Bu, şirketlerin topluma katkıda bulunmasının bir yolu olarak görülmelidir.
Mahzurlu gelirler ve arındırma oranları, kamuoyuna açık bir şekilde duyurulmalıdır. Şeffaflık, yatırımcıların ve diğer ilgili tarafların güvenini kazanmanın anahtarıdır.
Katılım Hisselerinde Arındırma Nasıl Yapılır?
Katılım endeksi hisselerinde arındırma işleminde benimsenen iki yöntem vardır. Bunlardan ilki kâr payı arındırması yani temettü gelirinin arındırılması ve ikincisi haram gelir arındırması yani mahsurlu gelirin arındırılmasıdır. Esas alacağımız ve bilmemiz gereken 4 kaynak var. Bu kaynaklardan yararlanarak yatırımcı kimliğinize uygun şekilde arındırma işlemlerinizi yapmanız gerekir.
Hisse Arındırma Hesaplama
- Kaynak: TKBB Danışma Kurulunun Katılım Finansı Standartları: Pay Senedi İhracı ve Alım-Satımı
- Kaynak: TKBB Danışma Kurulunun rehberi: Katılım Finans İlkerine Uygun Faaliyet Gösteren Şirketlerin Belirlenmesinde Esas Alınacak Rehber
- Kaynak: TKBB Danışma Kurulunun bir başka rehberi: Katılım Finans İlkelerine Uygun Faaliyet Gösteren Şirketlerin Pay Senetlerine Ait Mahzurlu Kazançları Arındırmaya İlişkin Uygulama Rehberi
- Kaynak: İlgili şirketin KAP sayfasındaki “katılım finans” bölümünde yer alan bilgi kutucukları. Kap web sitesinde ilgili şirketin sayfasında özet bilgiler kutucuğunda yer alan “Şirketin Katılım Finans ilkelerine Uygun Olmayan Gelirlerinin Oranı” kısmında yazan % değeri.
Şirketin Katılım Finans İlkelerine Uygun Olmayan Gelirlerinin Oranı’nın %5 üstünde olması zaten şirketin endeks dışında kalmasına sebep. %0 olması ise istenilen ideal durum. Fakat bu mümkün olmamış ve şirket 6 aylık faaliyet dönemi içerisinde uygunsuz bir faaliyetten gelir elde ettiyse bunun tüm gelirine oranı bizim arındırmada temel alacağımız orandır.
Katılım Finans İlkelerine uygun faaliyet gösteren şirketler, İslami finansın temel prensiplerine uygun bir şekilde mahzurlu kazançları temizlemek için bu rehberi kullanabilirler. Bu, finansal açıdan sürdürülebilir ve etik bir yaklaşımı teşvik etmenin bir adımıdır.
