ROE yani özkaynak karlılığı, şirketin özkaynaklarından ne oranda kar ettiğini gösteren pratik bir karlılık oranıdır. Peki ROE nasıl hesaplanır?
ROE (Özkaynak Karlılığı)
Özkaynak karlılığı şirketin ortaklarının yatırdığı paranın yüzde kaç karlı olduğunu gösteren bir metriktir. Bu oran şirketin kendisinden çok aslında hissedarları ilgilendirir. Hissedarlar şirkete bir yatırım yapmıştır ve şirketin bu yatırımı ne kadar verimli kullandığını ve nasıl değer ürettiğini bu oranla takip edebilirler.
Bilançodaki özkaynaklar bölümünde, ödenmiş sermaye ve yıllar boyunca birikmiş ve kar payı olarak dağıtılmamış karlar bulunur. Sermaye ortakların nakit olarak şirkete yaptığı yatırımdır. Birikmiş ve dağıtılmamış karlar da, şirketin faaliyetleri sonucunda ürettiği, ancak ortaklara kar payı olarak dağıtmak yerine, şirkete yatırım yapmak ve büyümek için kullandığı kaynaklardır. Yani bir anlamda birikmiş karlar da ortaklar tarafından şirkete yapılan yatırımdır. Şirketin sermayedarları tüm bu yatırımlarından kazanç elde etmek isterler. Bu oran ne kara yüksek olursa o kadar iyidir. Oran için bir kıstas, faiz oranları olabilir. Yani ortaklar bu yatırımı şirkete yapmak yerine, faiz geliri elde etselerdi ne olurdu. Eğer faiz gelirinden yüksek bir ROE varsa, ortaklar için karlı bir yatırımdır diyebiliriz.
ROE nasıl hesaplanır?
Şirketler için verimlilik göstergesi olarak büyük önemine rağmen, ROE’nin hesaplanması son derece basittir. Yalnızca iki değişken değerin müdahalesini gerektirir. Giderler ve vergiler düşüldükten sonra net karın değeri ve öz sermaye yatırımı tutarı. İkincisinin, şirketin borçlarının varlıklarından çıkarılmasının sonucu olduğunu bilmeliyiz. Aşağıdaki matematiksel formülde sayısal olarak ifade edilir.
ROE = Net Kar / Özsermaye.
Bu basit matematiksel formül, şirketin mali yılında veya belirli bir zaman diliminde elde ettiği karlılığı gösterir. Bu hesaplamanın sonuçlarının güvenilirliği, sorumlu kişiler tarafından sağlanan bilgilerin doğruluğu ile doğrudan bağlantılıdır.
Bu nedenle sağlanan verilerin doğruluğu şirket ve hissedarları için hayati önem taşır. Yanlış veya hatalı bilgiler, analiz edilen şirketin performans ve verimliliğinin gerçek durumuna uymayan farklı sonuçlar verecektir. Bu, elde edilen sonuçlara göre yanlış karar verilmesine neden olabilir. Bu, şirketin olası sermayesinin kaldırılmasına neden olacaktır. Sunulan performans istenen performansın altındaysa, hissedarlar büyük olasılıkla geri çekilecektir.
Hissedarlar için ROE neden önemli?
Herhangi bir yatırımın temel amacı, bir işletmeye yatırılan sermayeden mümkün olan en yüksek getiriyi elde etmektir. Kimse parasını kaybetmek için yatırım yapmak istemez. Bu tür bir durumu önlemek için finansal göstergeler var. Bu parametreler, şirketin yatırılan sermayeye dayalı olarak elde ettiği getiriyi analiz ederek yatırımcılara ve hissedarlara bilgi verme işlevine sahiptir.
Şirketin verimliliğinin bir göstergesine sahip olmak, sermayesini ona yatırım yapan veya yatırım yapmayı planlayan herkes için çok önemlidir. ROE, tüm farklı ekonomik sektörlerdeki şirketler tarafından kullanılan en önemli verimlilik ve karlılık gösterge oranlarından biri olarak kabul edilir. Şirketin gelişimini takip etmek için çok faydalı bir göstergedir. Ayrıca, hissedarlar, yatırımcılar ve iştirakler tarafından yatırılan sermayeden kâr elde etme kapasitesinin görülmesine de yardımcı olur.
Bir finansal gösterge oranı olarak ROE’nin önemi, yatırılan sermayenin finansal karlılığını göstermesinde yatmaktadır. Bu da yatırımcıların sağlanan sermayenin nasıl kullanıldığını bilerek yönetimin performansı hakkında bir yargıya varmalarını sağlar. Sonuç olarak, ROE, şirketin yatırılan sermayeyi katlama ve ortaklarına ödenmiş sermayesi bazında daha yüksek getiri sağlama kapasitesini ölçmeye çalışır.
