2017’de Bitcoin’nin hızla yükselip, sonra düşerek Ayşe teyzenin bile duymasına sebep veren olaylar silsilesi sonrası kripyo para yatırımı yapmak 2020 pandemisi sonra yeniden gündemimizde. Peki kripto para yatırımı yapmak ne denli doğru veya yanlış?
Kripto Para Nedir?
Kripto para, kripto, coin veya token bir değişim aracı olarak çalışmak üzere kurulmuş, işlemleri güvence altına almak için matematiğin bir dalı olan kriptografi kullanılarak tasarlanmış bir dijital varlıktır. Kripto paralar ise bir nevi dijital, alternatif veya sanal paradır. Herhangi bir merkezi otoriteye bağlı olmayan bu para birimini, herhangi bir kurum veya kuruluş yönetemez. Ancak son yıllarda dao terimi ile tokenlar ve elde tutanlara yönetişim hakkı verilmesi üzerine pek çok denemeler mevcuttur.
Henüz dünya hükümetlerinin pek azının kabul ettiği, çok çok azının ise para olarak yasa çıkardığı bir değişim aracıdır. Bitcoin‘i ise bu savı savunup insanlar nezdinde ilk sahiplenilen ve güvenilen proje olarak sayabiliriz. Ancak unutulmamalıdır ki Bitcoin dahil tüm altcoinler henüz beta hatta alfa ve hatta pre-alfa aşamasında projeler olduğundan yatırım riski çok ama çok yüksektir.
Bitcoin Yatırımı Mı, Altcoin Yatırımı Mı?
Alternatif coin olarak da bilinen Altcoinler, Bitcoin dışındaki dijital paraları tanımlamak için kullanılır. Bitcoin dışında mevcut olan her kripto para altcoin olarak nitelendirilebilir. Bitcoin’in başarısının ardından piyasaya çıkan ilk altcoin Namecoin (NMC)’ydi. İlk kripto para olan Bitcoin, uzunca bir süre kripto para piyasasının büyük çoğunluğuna hakim olsa da altcoin’lerin artmasıyla piyasa payı azaldı. Bunun sebebi blockchain teknolojisinin çok hızlı bir şekilde gelişmesi ve farklı grupların destekleri ile NFT, dapp ve de-fi gibi araçların covid-19 döneminde oldukça rağbet görmesi.
Birçoğu Bitcoin’den türetildiği için ve öncü kripto para birimi bitcoin olduğu için, altcoin fiyat hareketleri Bitcoin’in hareketlerini taklit etme eğilimindedir. Bununla birlikte, analistler, kripto para yatırım ekosistemlerinin olgunluğunun ve bu kripto paralar için yeni pazarların geliştirilmesinin, altcoinlerin fiyat hareketlerini Bitcoin’in alım satım sinyallerinden bağımsız hale getireceğini söylüyor. Kısa dönemde ben böyle bir şey olacağını düşünmüyorum. Onun için daha çok fırın ekmek yemesi lazım piyasanın.
Tıpkı 2017’deki gibi, 2022’de de gördüğümüz gibi kripto piyasasında Bitcoin’i majör coin görmesi, düşerse piyasada Ethereum dahil tüm coinlere sert satış gelmesine sebep oluyor. Bu yüzen bu kripto para yatırımı yaparken önce Bitcoin’e sonra ise altcoinlere portföyde yer verilmeli diye düşünüyorum. Trade edilmeyecek coinler ise kesinlikle soğuk cüzdan ile muhafaza edilmeli, borsalarda tutulmamalı. Adım Adım Coin Seçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler yazımı inceleyerek yatırım yapılabilir altcoinleri kendinizde bulabilirsiniz.
Kendimin kripto para ve Bitcoin ile tanışma hikayemi, Bitcoin biriktirmedeki 3 sebebim, süreç içindeki motivasyonum ve alım stratejimi anlattığım yazıma buradan gözatmanızı tavsiye ederim.
Özetle; blockchain yatırımı düşünüyorsak bir çok analistin değimiyle kripto paranın altını olan Bitcoin yatırımı yapmak, portföyü çeşitlendirmek içinse teknoloji ve uygulama odaklı altcoinlere yatırım yapmak çok daha mantıklı olacaktır. Tabi bir de 2020 ile hayatımıza daha çok giren De-Fi araçları ve NFT* dünyası var. Bu yüzden kripto para yatırımı çok potansiyelli.
*Bunun için ayrı yazı yazmayı düşünüyorum. Takipte kalın derim.
Kripto Para Yatırımı Artıları
- Merkeziyetsizlik – Hızlı ve Ucuz Transfer – Tam Sahiplik
Anlatmak istediklerimi en hızlı bu üç olgu ile anlatabilirdim galiba. Açmak gerekirse, emtia dışı yatırım varlıklarınızın hepsi ya dijital ekranda bir veri ya da size sizin olduğunu iddia eden bir belgedir. Emtialar zaten fizikselde bir varlığı olan ve yıllardır kabul gören varlıklarken, sizin olduğunu iddia eden bu belgelerin muhattabı tersini iddia ederse varlığınızın değeri ne olur? Banka uygulamasındaki paranızın yanlışlıkla sistemsel bir hatadan silinmesi sizi parasız bırakır. Bu örneği bankadan alınan kağıt üstü altın, gümüş, döviz veya fonları da ekleyerek çeşitlendirebilir.
Peki bir kripto para varlığını nasıl kanıtlar? O da merkeziyetsizlik sayesinde. Bir çok node üzerinde yazılı olan varlığınız bir yerdeki hata yüzünden sıfırlanmaz, diğer nodelar ile etkileşime girer ve sizin varlığınızı diğer nodelar sayesinde kanıtlar. Sistem eksik olanı dışlar ve varlık kanıtını yaparak buna engel olur. Kilolarca altını geçtim çeyreğe bile sahip olamayan, çaldıran, kaybeden insanlar çoktur. Bir ülkeye geçerken bile hesabını vereniz istenir. Kripto paralarda bu sorun yoktur, anında ya da 1-3 dk içinde dilerseniz Abd’den Hindistan’a ya da Dünya’dan internet var olan herhangi bir uyduya varlığınızı aktarabilirsiniz. Tüm bunlar olurken hiç bir oterite cüzdanınızdan varlığınızı alamaz ve ulaşamaz, sadece uzaktan izleyebilir. Bu da size onun üzerinde tam sahiplik tanır.
Kripto Para Yatırımı Eksileri
- Mantar Gibi Türeyen Altcoinler – Regülasyonlar
O kadar ki bu dünyaya girdikten sonra ve sıkıntı olan sadece iki majör durum var. Biri mantar gibi türeyen daha ne işe yaradığı veya nasıl değer ürettiği belli olmayan, yazılımı pre-alfa bile sayılmacak altcoinler. Dikkat edin derim ocak söndürür. Diğeri ise belirsizlik içinde devletlerin yapacakları regülasyonlar. Öyleki 2020 yılına kadar sürekli Çin yasaklayacak haberleri ile inip çıkan bitcoiin fiyatı 2021 minningcilerin Çin’den çıkıp farklı ülkelere geçmesiyle kurtulduk izlenimi verilse de dünya üzerinde daha bir çok ülke var. Bunlar kesinleşmeden havadan nem kapan bir volatilitede iniş çıkışlara gebe bir salınım izleyecektir fiyatlar.
Neden Kripyo Para Yatırımı Yapmalı?
Yukarıda yazdığım artı ve eksileri sebepleri toplamında aşırı yüksek volatil bir piyasa ve çok çok sığ olduğundan Bitcoin özelinde konuşacak olursam daha gidecek çok yolu var derim. Fiyat bahsi yapmaya gerek yok, altın hesabında nasıl ons hesabı yapmıyorsak Bitcoin üzerinde de bitcoin değil satoshi bazında bakmak gerektiğini düşünüyorum. 1 satoshi 1 dolar olana kadar kendime bir hedef belirledim, düzenli alım yapıyorum ben mesela. Bitcoin 100 bin dolar olacak gibi bir hedefim olmadan hemde. Sadece 2020-2021 yıllarında öncü kurumsalların gelmesi bile 70 binlere getirdiyse emeklilik fonlarının gelmesi ne duruma sokar fiyatı bunu hayal edip ona göre belli bir riski kabul ederek yatırım yapıyorum. Sizde bu volatil piyasada trade edebilir ya da böyle bir potansiyelden payınızı almak için düzenli alımlara başlayabilirsiniz.
Portföy Yüzdesi
Bu durum o kadar karışık ki, hiç bir analistin ya da yatırım gurusunun %’lik vermediği gibi Warren Buffet’a göre “portföyde olmaması gereken bir şey” olarak bile nitelendiriliyor. Neyseki bunak dostumuzun teknoloji hisselerine de bu denli uzak durup yıllar sonra Apple hissesi alıp üstüne yattığını da biliyoruz. Genel geçer bir tabirle ortalama bir portföyde blockchaine yatırım için portföyün %10’u yani onda biri tavsiye edilmektedir. Benim ise tavsiyem ekosistemleri ve trendleri iyi gözlemleyen bir kişi için %80’e kadar bile yer ayrılabilir. Ama bu denli yüzdelik için kesin olan bir trend içinde olması ve kar alarak ilerlenmesi her zaman tavsiyemdir.
Yatırım Yapmadan Önce Bilmeniz Gerekenler
Kısa ve öz; bu yazıda gördüğünüz terimlerden en az 1 tanesini bile bilmiyorsanız kesinlikle direkt yatırım yapmamalısınız. Hepsini biliyorsanız dahi ilk önce Acemi Yatırımcılara Özel – Kripto Para Yatırımı Notlarım‘a göz atmanızı isterim. Daha sonra ise yatırım yapacağınız coinin whitepaperını okuyup anlamak, tokeneconomice hakim olmak ve satın almak için merkezi bir dex (kaliteli kripto para borsaları) veya merkeziyetsiz bir cex seçmelisiniz. Satın aldığınız coin veya tokenları stake etmek, delegatör olmak veya borsalardan özel cüzdanınıza çekmek için şahsi bir web3 cüzdana sahip olmalısınız. Unutmayın ki borsalardaki coin/tokenlar size ait değildir.
