Mayıs 2019 yılında Sam Bankman-Fried tarafından kurulan FTX kritpo para borsası 11 Kasım günü iflasını açıkladı.
Sam Bankman-Fried, FTX’e para yatıran kullanıcıların bakiyelerini yine kendisinin kurduğu yatırım firması olan Alameda Research’e aktarması sonucunda, müşterilerinin paralarını geri çekme taleplerini karşılayamadığı için iflas etti. FTX’in batışı aslında domino taşı etkisi yüzünden oldu diyebiliriz.
Alameda Research
Öncelikle Alameda Reseach’ün elinde tuttuğu tokenlar piyasaya kimliği bilinmeyen bir şahıs tarafından sızdırıldı. Bu raporda sıkıntılı olan konu Alameda Research’ün toplam değerinin büyük bir çoğunluğunu FTX’in tokenı olan FTT’den oluşmasıydı. 30 Haziran 2022’deki varlık dökümüne göre Alameda Research toplam 16 milyar dolar ederinde varlığa sahipti ancak, listesinde USDC-USDT-BUSD gibi sabit bir coin yoktu. 16 milyar dolarlık varlık listesinin başını 3.66 milyar doları ise daha piyasaya sürülmemiş olan FTT tokenları oluşturuyordu.
Üçüncü en çok sahip oldukları varlık ise 2.16 milyar dolarlık teminat olarak verilen yine FTT tokeni idi. Bu varlık dökümüne piyasa sert tepki verdi bunun sebebi ise Alameda Research’ün tüm portföyünün neredeyse tamamı FTX’in kontrolünde olan coinlerden oluşuyordu ve FTX’in CEO’su Alameda Research’ün kurucusu Sam Bankman-Fried’dan başkası değildi. Yani buradaki sıkıntı, FTX her zaman Alameda Research’ün ihtiyacı doğrultusunda token basabilirdi. FTT’nin yanı dışında Solana ağının ana coini SOL ve ek olarak SRM, MAPS, OXY ve FIDA da varlık dökümünde bulunuyordu.
Sahne CZ’nin
Bu olayın ortaya çıkmasının ardından Binance‘in sahibi CZ, ellerinde tuttukları FTT’leri satacaklarını açıkladı ve bu tüm kripto camiasında mevcutta olan paniğin büyümesine yol açtı. Sonrasında CZ, FTT’nin yeni bir Luna vakası olabileceği konusunda bir tweet gönderince FTX borsasından ciddi şekilde para çekim talebi oluşmaya başladı. Borsa para çekim işlemlerini karşılayamadığı için Binance kurucusu CZ ile iletişime geçti.
CZ müşterilerin hasar görmemesi için ilk başta FTX borsasını satın almayı düşündüğünü açıklasa da, ekibinin yaptığı hesaplamalar sonucunda zararın kendilerini dahi aştığını ve yapabilecekleri bir şeyin olmadığını belirtti ve FTX’i satın almaktan vazgeçtiğini açıkladı. Bu haber olurken FTX borsası para çekimlerini kapatmak durumunda kaldı ve birçok kullanıcının para çekim talebi gerçekleştirilemedi.
Kurunun Yanında Yaş
CZ’den sonra Tron kurucusu Justin Sun da FTX’e yardımcı olmaya çalıştı ve hatta 1 milyar dolarlık yardım teklif etti ancak, ödenmesi gereken borç 9 milyar civarında olduğu için yetersiz kaldı ve yeni yatırımcı bulamayan FTX iflasın eşiğine geldi. FTX’in batması kripto ekosisteminde bir şok etkisi oluşturdu çünkü kimse beklemiyordu böyle bir haberin gelmesini. Bazı DeFi projeleri varlıklarını FTX’te tuttuğunu açıkladı ve FTX’in batması ile birlikte varlıklarına erişimleri olmadığı için onlar da battılar, bunların ilk açıklananı BlockFi oldu. FTX’in batışının hangi projeleri ne kadar etkilediği şu anda tam olarak bilinmemekte ama zamanla enkazın büyüklüğü ortaya çıkacaktır.
Kısa sürede zenginliğin yine kimseye yaramadığını gördüğümüz bu hikayede burnu büyüklüğün ve akıl yoksunluğunun sonucu olarak 3 günde $16.000.000.000’ın hiç olduğunu ve takribi piyasaya $90.000.000.000 zarar verildiği iddialar arasında. Bir defa daha görüyoruz ki uzun vadeli coin yatırımlarının kesinlikle soğuk cüzdanlarda muhafaza edilmesi, sadece trade edilecek miktarın veya kısa süreli bakiyelerin kaliteli ve güçlü borsalar üzerinde kontrollü tutulması gerekiyor.
