Story Protocol (IP), dijital çağın en önemli sorunlarından biri olan fikri mülkiyet (FM) yönetimini blokzincir teknolojisi ile çözmeyi hedefleyen devrimsel bir projedir. Cosmos SDK ve Cosmos’un CometBFT altyapısı kullanılarak geliştirilen bu sistem, sanat eserlerinden dijital kimliklere kadar her türlü yaratıcı çalışmanın kaydedilmesini, yönetilmesini ve paraya çevrilmesini merkeziyetsiz bir şekilde mümkün kılar.
Story Protocol’ün Kuruluşu ve Hedefi
2022 yılında Seung Yoon Lee, Jason Zhao ve Jason Levy tarafından kurulan Story Protocol, yaratıcıların ürünlerini daha şeffaf ve güvenli bir şekilde yönetmelerine olanak sağlamak amacıyla hayata geçirildi. Amaç, karmaşık yasal yapıları sadeleştirerek içerik üreticilerin eserlerinden daha kolay gelir elde etmesini sağlamak.
Güçlü Yatırım Desteği
Story Protocol, bugüne kadar toplam 134 milyon dolar yatırım aldı. Bu yatırımların en büyüğü Ağustos 2024’te yapılan Seri B turunda 80 milyon dolar ile gerçekleşti. Mayıs 2023’te 29,3 milyon dolar, Eylül 2023’te ise 25 milyon dolarlık yatırımlar alındı. Bu süreçte yatırım liderliğini kripto dünyasının öncülerinden a16z crypto üstlendi.
Ana Ağ ve IP Token Lansmanı
13 Şubat 2025’te Story Protocol, “Homer” adlı halka açık ana ağını resmen duyurdu. Aynı tarihte IP Token da bir airdrop ile piyasaya sürüldü. Lansmandan kısa bir süre sonra CoinGecko verilerine göre IP Token fiyatı 6,72 dolarakadar yükseldi ve ilk 100 kripto para arasında yer aldı.
IP Token Nedir?
IP Token, Story ağı içindeki yerel kripto paradır ve aşağıdaki işlevleri yerine getirir:
- İşlem ücretleri: Fikri mülkiyet tescilleri, lisanslar ve telif ödemeleri.
- Staking ve ağ güvenliği: Doğrulayıcılar, IP token’ları stake ederek ağı güvence altına alır.
- Telif ve gelir dağıtımı: Elde edilen kazançlar otomatik olarak içerik sahiplerine dağıtılır.
- Yapay zekâ entegrasyonu: dApp’ler ve AI sistemleri IP varlıklarını otomatik olarak lisanslayabilir ve ticaretini yapabilir.
Yazının yazıldığı tarihte IP Token’ın 24 saatlik işlem hacmi 788 milyon doların üzerindedir ve bu, önceki güne göre %139,6’lık artış anlamına gelir.
Token Dağıtımı
Story Protocol tokenlarını aşağıdaki şekilde dağıtmayı planlıyor:
- %58,4: Ekosistem hibeleri, topluluk teşvikleri ve pazarlama faaliyetleri
- %21,6: Erken yatırımcılar ve danışmanlar
- %20: Projeye temel katkı sağlayan ekip üyeleri
Story Protocol Nasıl Çalışır?
Story, her IP’nin türev çalışmalarla ilişkilendirildiği bir grafik yapısı kullanır. Bu yapı sayesinde içeriklerin orijinalliği ve bağlantıları net şekilde görülebilir. Ayrıca sistem, yerel bir telif modülü içerir; bu sayede türev içeriklerden elde edilen kazançlar otomatik olarak asıl yaratıcılara aktarılır.
Zincir üstü lisanslar, Bern Sözleşmesi gibi uluslararası standartlara uyumlu zincir dışı yasal belgelerle desteklenir. Böylece 180’den fazla ülkede yasal geçerlilik kazanır.
IP’yi Blokzincire Kaydetme Süreci
Yaratıcılar, bir dApp üzerinden “proof of authorship” (yaratıcılık kanıtı) gibi zaman damgalı kayıtlar sunarak IP varlıklarını kolayca zincire kaydederler. Böylece bu IP’lerin sahipliği herkese açık hale gelir ve herhangi bir kullanıcı hak sahipliğini anında doğrulayabilir.
Lisanslama ve Telif Ödemeleri
Akıllı sözleşmeler sayesinde lisans anlaşmaları otomatikleştirilir. Örneğin bir oyun karakterinin yalnızca belirli bir versiyonda kullanılması gibi detaylar sözleşmede belirtilir. Gelir paylaşımı ise doğrudan katkıda bulunanların cüzdanlarına aktarılır. Bu sistem telif haklarını daha adil, hızlı ve güvenli hale getirir.
Story Protocol, özellikle yapay zekâ ve dijital içerik üretimi çağında, içerik sahipliğini yeniden tanımlayan önemli bir adım. IP’yi programlanabilir ve merkeziyetsiz bir varlık haline getirerek hem yaratıcıların haklarını koruyor hem de bu haklardan gelir elde etmelerini kolaylaştırıyor.
