Temettü Nedir?
Birçok yeni başlayan yatırımcı , bir yatırımla ilgili olduğu için, özellikle bireysel bir hisse senedi veya yatırım fonu için temettü ne olduğunu anlamamaktadır. Temettü, genellikle halka açık bir şirket tarafından ihraç edilen, bir şirketin karının bir kısmının uygun hissedarlara ödenmesidir.
Ancak, tüm şirketler temettü ödemez. Genellikle yönetim kurulu, çeşitli finansal ve ekonomik faktörlere dayalı olarak belirli bir şirket için bir temettü istenip istenmediğini belirler. Temettüler Amerika’da genellikle hissedarlara aylık, üç aylık veya yıllık olarak nakit dağıtım şeklinde ödenir fakat ülkemizde yılda bir kere verilirken 2020’den sonra yılda iki, üç kere vermeye başlayan şirketlerde olmuştur. Bu tamamen şirketin ve kültürün etkisiyle şekillenen bir karar. Borsa yatırımı teşviki için devlet tarafından çeyreklik dağıtılması desteklenmeli.
Yıllık bilançoya göre belirlenen net kardan ya da bunun için ayrılmış yedek akçelerden dağıtılabilir. Kar payının dağıtılmasına anonim şirketlerde genel kurul karar verir. Ana sözleşmeye konulacak bir maddeyle, bazı pay tiplerine temettü ile ilgili olarak ayrıcalık tanınabilir. Böyle durumlarda, kar dağıtılırken yapılan ayrıcalıklarla ilgili oranlar dikkate alınmaktadır.
Şirketlerin temettü dağıtım tarihleri ise, değişkenlik göstermekle birlikte genellikle ikinci çeyrek içerisinde gerçekleşmektedir. Temettü hakkı kazanmak için şirket genel kurulunda belirlenen temettü dağıtım tarihinde ilgili hisse senetlerine sahip olmanız yani şirkete ortak olmanız ve kar payı alma hakkı kazanmanız gerekir. Temettü dağıtım tarihleri önceden BIST’te bildirilir ve KAP aracılığıyla kamuoyuna duyurulur. Bu tarihten bir gün önce hisse senedine yatırım yapmanız dahi temettü almanız için yeterlidir. Ama bir gün önceden almak mantıklı mıdır?
Nakit temettü alabilmeniz için temettünün dağıtılacağını gün hesabınızda temettü dağıtacak olan hisse senetlerinin bulunması gerekir. Alacağınız nakit miktar, şirketin önceden açıkladığı hisse başına net temettü tutarına ve elinizde bulunan hisse senedi adedine bağlıdır.
Örnek olarak: 17 liralık X şirketi hisse başına 1 TL net temettü ödeyeceğini açıkladı ve portföyünüzde X hissesinden 3.000 adet var. 1 tl x 3000 = 3.000 TL’niz temettü ödeneceği tarihten iki iş günü sonra hesabınıza geçecektir. Temettünün dağıtılacağının açıklandığı tarihte hisse senedi fiyatı ödenen temettü miktarı kadar düşer. Hisse o zaman 17 – 1 = 16 lira mı olur, hayır. Şirket size net 1 lira temettü vermişti, bunun vergisi siz ödemeden kesilir ve şirketçe ödenir. Örneğin 1,20 tl brüt düşer ve hisse adet fiyatı 17 – 1,20 = 15,80 tl olur.
En ideal temettü şirketi nedir sorusunu sorarsak sanırım şu cevabı verebiliriz; “Her yıl temettü ödeyen, temettü verimi yüksek olan, her yıl büyüyen miktarlarda temettü ödeyen ve sektöründe lider veya önemli bir oyuncu olan bir şirket”.
Temettüler Güvenli Mi?
Yatırım yaparken, temettü güvenliğini aramaya çalışın. Bu, bir şirketin aynı oranda veya daha yüksek oranda temettü ödemeye devam etmesinin ne kadar muhtemel olduğu anlamına gelir. Bazı şirketler temettü güvenliğini değerlendirip sıralarken, daha fazlasını öğrenmek için kendi araştırmanızı da yapabilirsiniz. Tek yapmanız gereken kazançları temettü ödemeleriyle karşılaştırmak ve devamlılık aramak. Bunu çeyreklik ve yıllık bilançolardan tek tek takip edebilirsiniz.
Şirket her yıl temettü veriyor ancak her yıl aynı miktarda temettü ödüyor diyelim. Kar büyümesi yok demektir, bu çokta iyi bir şey değil. Büyüyen temettüler her zaman önemlidir. Her yıl hissemizin artması gibi hisse başına aldığımız temettü miktarı da büyümelidir. Temettü rakam/sayı olarak artabilir bunun yanında temettü verimi düşük olması da ideal değildir. Şirket her yıl temettü ödüyor ama temettü verimi %3 diyelim. Eğer sadece temettü verimi odaklı bir yatırım yapıyorsanız temettü veriminin enflasyonun üzerinde olması gerekir. Hatta mevduat faizinin de üzerinde olması tercih edilmeli. Ancak BIST borsamızda temettü verimleri bu kadar yüksek değil maalesef. O zaman en yükseklerini bulmamız ve bunu sürdüren firmalarda uzun zaman kalmamız ve aldığımız temettüler ile yapabiliyorsak geri yatırarak hisse lot sayımızı artırmamız lazım.
Temettü Oranı ve Temettü Verimi Nedir?
Temettü oranı ile temettü verimi aynı değildir. Temettü oranı, toplam dağıtılan temettü miktarının, şirket sermayesine oranıdır. Başka deyişle hisse başına ödenen kardır. Temettü verimi ise hisse başı ödenen temettü’nün, temettü öncesinde hissenin son fiyatına oranıdır.
Örnek: Şirket’in sermayesi 500 mn TL olsun. Şirket o yıl 15mn TL nakit temettü ödemesi yapsın. Temettü oranı 15/500= 0,03 ya da %3’tür. Yani hisse başı 0,03TL temettü ödeyecek anlamındadır. Hissenin temettü ödeme tarihinden bir gün önceki kapanış fiyatı 2TL olsun. Temettü verimi ise 0,03/2= 0,015 olur. Bunu yüz ile çarparız %1.5 temettü verimi var deriz. Yani biz yüksek temettü alma amacıyla hareket ederken temettü oranının yüksekliğinden ziyade temettü veriminin yüksekliğine bakmalıyız.
Temettü Emekliliği Stratejisi
Her iş gibi aslında bu işinde yüzlerce binlerce stratejisi olabilir ama size fikir vermesi açısından 3 farklı döneme göre örnek vermek istedim.
İyi temettü yatırımcıları, ya yüksek temettü verimi yaklaşımına ya da yüksek temettü büyüme oranı stratejisine odaklanma eğilimindedir. Her ikisi de bir portföyde farklı rollere hizmet eder. Yüksek temettü verimi yaklaşımıyla, nakit akışı yüksek, yavaş büyüyen şirketlere odaklanılır. Bu, büyük temettü ödemelerini finanse etmelerini sağlar ve size anında bir gelir sağlayabilir. Bir hisse senedi 1 lira temettü ödüyorsa ve 20 lira karşılığında hisse satın aldıysanız, hisse senedinin getirisi %5 olur. 1 milyon lira yatırım yapacak olsaydınız, 50.000 lira gelir elde edersiniz.
Yüksek temettü büyüme oranını kullanarak, odak noktanız düşük temettü ödeyen ancak hızla büyüyen şirketlerde hisse senedi satın almaktır. Bu, daha düşük bir oranda karlı hisse senetleri satın aldığınız ve beş veya 10 yıllık bir süre içinde büyük miktarda gelir elde ettiğiniz anlamına gelir. Farklı yatırımcılar bir yaklaşımı diğerine tercih edebilir. Her şey, hedefinizin acil, istikrarlı bir gelir mi yoksa uzun vadeli büyüme ve kârı mı tercih ettiğinize bağlıdır. Bir yöntem seçerken, hangi risk seviyesini tercih ettiğinize karar verin. Temettülerinizin istediğiniz gelir düzeyini üretmesini ne kadar bekleyeceğinizi düşünün.
Erken Yaşlar
Hep duyarım temettü yatırımcılarından “keşke” lafını. “Keşke, daha erken başlasaymışım”. “Keşke bayram harçlıklarımla, içtiğim mocha parasına, gittiğim sinema parasına, hatta aldığım bursla, maaşımın %30 ile sürekli alsaymışım”. İşte keşke dememek için bu bilgiye ulaşabilin diye bu web sitesini kurdum. Ne kadar erken dememeniz için size potansiyel çocuğum için şimdiden temettü hissesi biriktirdiğimi söylesem. Evet hemde çikolata, kahve fiyatına alınabilecek paralara topluyorum. Topluyorum diyorum çünkü gelecek için yüksek potansiyel olduğunu, yaptığı yüksek yatırımlar yüzünden fiyatının baskılandığını düşündüğüm 3 hisseli mini bir portföy.
Her neyse erken yaştakiler için herhalde servet inşa etmenin hem kolay hemde zor olduğunu söylemeliyim. Kolay çünkü birleşik getiri sizin yerinize bir servetin temelini atmaya başlayacaktır sadece başlayın yeter, zor çünkü muhtemelen küçük paralarla işlemlere gireceksinizdir ve sabit geliriniz yoktur. Ama unutmayın küçük portföyü yönetemeyen büyük bir portföyü asla yönetemez. Bunun için ek iş veya pasif gelir kaynaklarına başvurmak, her fırsatta yatırıma inatla devam etmek gerekir.
Yapman gereken çok basit küçük yatırımcı dostum. Her yıl temettü ödeyen, temettü verimi %5 ve üzeri olan ve her yıl daha fazla temettü ödeyen ve sektöründe lider bir şirket hissesini biriktirmeyi tercih edin. Burada %5 küçük gelebilir bende %10 üzeri temettü gelirini tercih ederim ama biz zaten geleceğe odaklanıyoruz, yani diğer şartları sağlıyor diye %4 temettüyü beğenmemezlik yapmayalım.
Orta Yaşlar
Hala geç olmadığını söyleyebilirim. Neden derseniz, yatırım yapmaya 20’li yaşlarda başladığım için haliyle çevremde çok farklı yaşlarda kişilerle vakit geçirip, sosyal medyadan takipleşip, hatta teşvik ettiğim, desteklediğim kişiler oldu. Ve bu süreçte başarılı olanların neden ve nasıl başarılı olduğuna da çok kez şahit oldum, başarızların nasıl başarısız olduğuna da. O yüzden önce tasarruf etmeyi öğrenmek, tasarrufları doğru yerlerde değerlendirmek ve finansal özgürlüğe ulaşmak için çokca okumak. Okumaktan kastım en kısa zamanda nasıl zengin olurum kitapları değil, bilgi ve tecrübeleriyle kendinden söz ettiren ve başarısı kanıtlanmış kişilerin biyografisi, stratejisi, yatırım felsefesi gibi kitaplar okunmalı. En baştan başlayanlar ise önce terimleri ve ekonomi101 kitapları tercih etmeli.
Peki orta yaş temettü yatırımcısı stratejisi nasıl olmalı derseniz bence felsefi olarak Türkiye’nin en değerli şirketlerine ortak olmak gibi düşünmek daha akıllıca olacaktır. Ülkemiz için bist’ten en az 8-13 hisse ile yatırım yapılmalı. Tabiki temettü veriminde son 5 ve 10 yılda düzenli temettü verim alışkanlığı olmalı, en az karının %30’unu dağıtmalı ve temettü verimi yıldan yıla artıyor olmalı. Belki her ay maaşın önce bir kısmı ile temettü yatırımı için kenara para ayırmalı kalan para ile aylık ödemelerimizi idame etirmemiz bizi rakiplerimizin önüne geçirecektir.
Askerliğimi asteğmen olarak yapmış biri olarak ben asteğmen maaşımın %75 ile birikimime hız vermiş, özelde kendi iş yerimi açtıktan sonra aylık kazancımdan belirli bir miktar belirleyip ilerlemiştim. Şimdilerde ise fırsat kolladıkça sert düşüşlerde, olumsuz piyasa fiyatlamasında ve pandemi gibi global krizlerde eklemeye çalışıyorum. Tabi beklenmedik ek gelir / pasif gelir kaynaklarından da bolca istifade ediyorum diyebilirim. Ek gelir kaynağına ihtiyacın varsa En İyi Pasif Gelir Rehberi yazımı okuyabilirsin.
İleri Yaşlar
Artık emekliliğe yaklaştığın veya birikimlerinin daha çok ve daha stabil olduğunu varsayarak yazıyorum. Aslında bu yöntem için hiç önemli değil bu için rahat olsun. Belki de borsa ve temettü yatırımcılığıyla yeni de tanışmış olabilirsin inan bu strateji ile cidden bu sorun değil. Çünkü her ay ve düzenli alım şeklinde ya da parçalı blok alımlarda da bu yöntem geçerli. Kesinlikle bis100 ve bist30 tercih edilmeli. Hisse sayısı portföye göre ayarlanmalı 5-8 hisseye odaklanmalı ve bu hisseler son 10 yılda temettü verme alışkanlığı elde etmiş, sürekli temettü verimini artıran ve döngüsel olmayan şirketler olmalı.
Temettü Portföyünde Hedef Ne Olmalı?
Bu o kadar değişken mi, standart bir temettü yatırımcısı için bence değil. Çünkü her insanın ortalama bir ömrü ve ortalama istekleri olduğunu varsayarak yapılmış bir çok tez ve araştırma sonucu hala en değerli kazanç yöntemlerinin içinde geliyor uzun vadeli borsa yatırımı. Öyleki kabaca bir formulü bile var, yukarıdaki yöntemlerle aylık giderlerinizin 240 katı kadar portföye ulaştığınızda temettü emeklisi yani finansal özgür olacaksınız. Tabiki iyi bir yaşam için iyi bir ev sahibi olmakta olabilir bu hedef, benim potansiyel çocuğum için biriktirdiğim gibi iyi bir eğitim için fon sağlayacak gelir kaynağıda olabilir.
Peki son olarak borsa yatırımı için temettü yatırımcısı olmak gerekli mi, hesinlikle hayır.
