Frax Share (FXS), çift token yapısına sahip Frax protokolünün yönetişim token’ıdır. Frax, ilk kesirli algoritmik stablecoin protokolüdür.
Frax protokolü hem teminatlı stablecoin hem de algoritmik stablecoin modellerinin özelliklerini kullanan bir stablecoin’e sahip ilk projelerden biridir. Bu stablecoin ise FRAX token’dır. Proje, FRAX token’ın “ölçeklenebilir, güven gerektirmeyen, istikrarlı ve zincir içi para” olarak işlev görmesini amaçlamaktadır. Frax kripto protokolü iki farklı varlık kullanmaktadır: FRAX token, fiyatı ABD dolarına endeksli bir stablecoin’dir. FXS token ise platformun yönetişim ve fayda token’ıdır. Gerçek bir Real World Asset (RWA) Protokolüdür.
FXS Token Projesi
Frax kripto platformunda FRAX token’ların üretilmesi, yönetişim ve staking gibi çeşitli amaçlar için FXS token kullanılır. FXS token sahipleri, mevcut teminat havuzlarının kurallarını belirlemek ve protokole yeni havuzlar ve yeni varlık türleri eklemek gibi kararlarda oy hakkına sahip olurlar. Protokol ücretlerinin ayarlanmasında ve protokolde kullanılan teminat oranlarının değiştirilmesinde de söz hakkına sahiplerdir.
FXS token, FRAX stablecoin’inin üretiminde de kullanılır. Protokole teminat stablecoin (şu an USDC) ile beraber FXS token sağlayan her kullanıcı FRAX token üretebilir. Hangi oranda teminat coin, hangi oranda FXS token sağlanması gerektiği ise FRAX Teminat Oranı ile belirlenir. Örneğin, %50 teminat oranı, 0,50 USDC ve 0,50 FXS sağlayarak bir dolar değerinde FRAX üretilebileceği anlamına gelir. Frax protokolü, kullanıcıların çok sayıda Uniswap (UNI) havuzuna likidite katkısında bulunarak FXS token cinsinden ödüller kazanmasına da olanak tanır. Bu açıdan FXS, bir teşvik mekanizmasının da parçasıdır.
Frax Share (FXS) projesinin kurucuları
Frax protokolü, 2019 yılında, kesirli algoritmik stablecoin fikrini ortaya atan ABD’li yazılım geliştiricisi Sam Kazemian tarafından yaratılmıştır. Frax protokolünün kurucu ekibinde Travis Moore ve Jason Huan da yer almaktadır.
Frax Share (FXS) projesini özel kılan ne?
Frax protokolü, topluluk odaklı ve benzersiz bir tasarıma sahip bir stablecoin projesidir. FXS arzının %60’ından fazlası, birkaç yıl boyunca likidite sağlayıcılara ve verim çiftçilerine (yield farmers) dağıtılacaktır. Frax, yönetişimi zincir üstünde FXS token’lar aracılığıyla sağlayarak, tamamen merkeziyetsiz bir protokol olmayı başarmıştır. Frax, aynı zamanda, Kasım 2020’de piyasaya sürüldüğünde kesirli-algoritmik hibrit tasarıma sahip ilk ve tek stablecoin’di. Frax, teminatlı ve algoritmik stablecoin modellerinin olumlu özelliklerini bir araya getirmiştir.
Kripto piyasasındaki stablecoin protokollerinin çoğu, tamamen fiziksel varlıklarla desteklenerek teminatlandırılmış kripto paralardır. Bunlara teminatlı stablecoin denir. Bu modele göre üretilen her bir stablecoin için aynı değerde fiziksel varlık, ilgili şirketin hesaplarına eklenir. Bu modelin büyük ölçüde etkili olduğu kanıtlanmış olsa da bazı eleştirmenler bu tür teminatlı stablecoin’lerin saklama risklerine açık olabileceğini ve zincir içi aşırı teminatlandırma gerektirebileceğini savunmaktadır.
Algoritmik stablecoin’ler ise tamamen farklı bir token ekonomisi modeline dayanır. Bu tür kripto paralar, teminatlandırma yerine matematiksel algoritmalar aracılığıyla istikrarlı varlıklara endekslenmeyi amaçlar. Algoritmik stablecoinler bunu genelde bir coin’in arzını yöneten ve endekslendiği varlığa göre coin’in değerini etkileyen otomatik para politikaları aracılığıyla gerçekleştirir. Bununla birlikte model çoğunlukla yavaş benimsenmekte ve bir stablecoin’den beklenenden daha fazla fiyat oynaklığına maruz kalmaktadır. Bazıları algoritmik stablecoin’lerin geleceği konusunda iyimserliğini korusa da bu tür zorluklar algoritmik stablecoin’lere yönelik piyasa güvenini zayıflatmıştır.
Frax projesi, işte bu iki modelin güçlü yönlerini alarak hibrit bir stablecoin yaratmıştır. Bu bakımdan Frax protokolü ve FXS token, benzersiz bir kripto para projesidir.
