DeFi (veya “merkezsiz finans”), başta Ethereum olmak üzere herkese açık blok zincirlerindeki finansal hizmetler için kullanılan kapsayıcı bir terimdir. DeFi ile faiz kazanma, kredi kullanma, borç verme, sigorta satın alma, türev takası ve varlık takası gibi bankaların desteklediği hizmetlerin çoğundan yararlanabilirsiniz. Üstelik daha hızlıdır ve evrak işleriyle uğraşmak ya da üçüncü taraflarla çalışmak gerekmez. Genel olarak kriptoda alışık olduğumuz şekilde DeFi; küresel, eşler arası (merkezi bir sistem üzerinden yönlendirilmeden doğrudan iki kişi arasında anlamına gelir), takma isimli ve herkese açıktır.
DeFi neden önemlidir?
DeFi, Bitcoin’in temel önermesi olan dijital para fikrini genişleterek Wall Street’e tamamen dijital bir alternatif sunar. Üstelik bu alternatifte ofisler, takas merkezleri, bankacı maaşları gibi masraflar yoktur. İnternet bağlantısı olan herkesin erişebileceği daha açık, daha özgür ve daha adil finansal piyasalar oluşturma potansiyeline sahiptir.
Avantajları nelerdir?
Açık: Herhangi bir başvuru yapmanız veya hesap “açmanız” gerekmez. Erişim için cüzdan oluşturmanız yeterlidir.
Takma ad kullanımı: Adınızı, e-posta adresinizi veya herhangi bir kişisel bilginizi vermenize gerek yoktur.
Esnek: Varlıklarınızı izin almaya gerek olmadan, uzun transferleri beklemeden ve yüksek ücretler ödemeden istediğiniz zaman, istediğiniz yere aktarabilirsiniz.
Hızlı: Faiz oranları ve ödüller genellikle hızla güncellenir (her 15 saniyede bir). Bu oranlar Wall Street’teki geleneksel oranlara göre önemli ölçüde yüksek olabilir.
Şeffaf: İlgili herkes, işlemlerin tamamını görebilir (özel şirketler nadiren bu düzeyde şeffaflık sunar)
Nasıl çalışıyor?
Kullanıcılar, çoğu şu anda Ethereum blok zincirinde çalışan ve dapp (“merkezsiz uygulama”) adı verilen yazılımlar aracılığıyla DeFi ile etkileşime girer. Geleneksel bankaların aksine, doldurulacak bir başvuru formu veya açılacak bir hesap yoktur.
İnsanlar bugün DeFi ile şu şekilde etkileşime girmektedir:
Ödünç verme: Kripto paranızı ödünç vererek ayda bir kez değil, her dakika faiz ve ödül kazanın.
Borç alma: Geleneksel finans kurumlarının sunmadığı son derece kısa vadeli “flaş krediler” dâhil, evrak işleriyle uğraşmadan anında kredi alın.
Takas: Belirli kripto varlıklarını, aracısız olarak hisse senedi alıp satar gibi eşler arasında takas edin.
Gelecek için tasarruf: Kripto paranızın bir kısmını, tasarruf hesabı alternatiflerine yatırarak bankalardan daha yüksek faiz oranından yararlanın.
Türev satın alma: Belirli varlıklara uzun veya kısa vadeli olarak oynayın. Bunu, hisse senedi opsiyonlarının veya vadeli işlem sözleşmelerinin kripto para versiyonu olarak düşünebilirsiniz.
Dezavantajları nelerdir?
Ethereum blok zincirindeki dalgalı işlem oranları, aktif olarak takas işlemi yapmanın pahalı olabileceği anlamına gelir.
Hangi dapp’i nasıl kullandığınıza bağlı olarak yatırımınızda yüksek dalgalanma yaşanabilir. Sonuçta bu, yeni bir teknolojidir.
Vergilendirme için kendi kayıtlarınızı tutmanız gerekir. Yönetmelikler bölgeden bölgeye değişebilir.
DeFi’nin Doğuşu
2017 yılından itibaren üzerinde çalışılan bir sistem olan DeFi’lerin ilk büyük sorunu likidite eksikliğiydi. Likidite eksiğinin kullanıcılar tarafından kapatılacağı bunun karşılığında ise likidite sağlayan kullanıcıya ödüller verilecek bir sistem oluşturuldu. Bu sistemle birlikte DeFi protokolleri likiditeye boğuldular.
Peki DeFi’lerin yaşadığı likidite problemi çözüldü mü dersiniz? -Hayır, neden? Bu sistem aslında bir likidite kiralama sistemidir yani likidite akışkandır. Kullanıcıyı memnun edemezseniz veya sizden daha memnun edecek bir başka protokol çıkarsa bu likiditeyi sizden alabilir.
DeFi’lerin sahip olduğu tek problem likidite problemi de değil; -Merkeziyetsiz Borsa olmasına rağmen çoğu dApplerin hala merkeziyetli olması, -Yüksek gaz ücretleri, -Uzun bekleme süreleri, -Sermaye verimliliğinin düşük olması da diğer problemlerden.
DeFi 1.0 Nedir?
Merkeziyetsiz Finansın (Decentralized Finance) kısaltması olan DeFi hiçbir merkezi yapı içermeyen ve algoritmaların işleyiş mekanizmasını oluşturduğu bir finans yapısıdır. Yani burada biz insanlara, makinelere değil kodlara, algoritmalara güveniyoruz.
DeFi 2.0
Problem Çözücü Yeni Nesil Merkeziyetsiz Finansımız DeFi’nin gelişimi ile birlikte ortaya çıkan DAOlar, kendi tokenlarının bir kısmını ileride kullanmak üzere hazinelerinde tutmaya başladılar. Genelde bu tokenlar atıl olarak bir kenarda saklıyorlardı.
DeFi 2.0 projeleri, DAO’lara ellerinde tuttukları bu tokenler üzerinden gelir kazanma fırsatı sunuyorlar. Böylelikle daha önce bahsettiğimiz likiditenin kayganlığının önüne geçilmiş olunacak. Ayrıca token değerlerindeki düzensiz dalgalanmalar engellenecektir.
DeFi 2.0 projeleri, DeFi’nin kendine has özelliklerini kullanıp daha önce deneyimlemediğimiz bir alanı oluşturuyor. — Yeni Sistem; Yeni projelere uzun süreli likidite sağlarken; Eski projelere hazinelerinde tuttukları rezervleri daha verimli kullanma olanağı da getiriyor.
Özetle DeFi 2.0 daha merkeziyetsiz ve ölçeklenebilirlik gibi yenilikler planlıyor.
